Dr. Erdem Saka'nın 'Fetihten Günümüze Everek Köyünün Tarihi' adlı eseri yayımlandı 

Bayburt Postası - Dr. Saka'nın uzun bir süredir üzerinde durduğu ve Bayburt'ta bir köye yapılmış ilk çalışma olma özelliğine de sahip eser Berikan Yayınları'ndan okuyucu ile buluştu.

Dr. Erdem Saka'nın doğup, büyüdüğü köy olan Örence (Everek) köyüne bir vefa duygusuyla hazırladığı eseri; köyün coğrafi konumu, köyün idari statüsü, nüfus ve yerleşme, ekonomik faaliyetler, eğitim öğretim faaliyetleri, kamu hizmetleri, köyde uygulanan tımar ve zeâmet sistemi, Yakutiye medresesi ve vakıf gelirleri, tarihi yer ve mekanlar, sosyal hayat, 1828-1829 Osmanlı Rus Savaşları'nda Everek köyü, 1895 yılı Ermeni olaylarında Everek köyü, I. Dünya Savaşı'nda Everek köyü, Şehit ve Gaziler, Hasan Ağa, Salih Ağa bölümlerinden oluşuyor. 
Bayburt'un Yavuz Sultan Selim tarafından 1514 yılındaki fethinden bugünlere ışık tutan eserde, bir çok tarihi belgenin yanı sıra köye dair özel fotoğraflar da yer alıyor.

Dr. Erdem Saka, eserin sonuç kısmında, arşiv belgeleri başta olmak üzere araştırma inceleme eserler ışığında vücuda getirilen çalışmasının, Everek köyünün fethinden itibaren 500 yıllık tarihini çeşitli yönlerden aydınlatmayı amaçladığını belirterek, çalışmada Everekli vatandaşların görgü ve bilgilerinden istifade edildiğini belirtiyor.

Kıpçaklar'a ve Oğuzlar'a ait kültürel kalıntılar barındıan Everek köyünün tarihinin kadim dönemlere dayandığını dle getiren Saka, "Köyde kullanılan bazı kelime isimlerinden, koç figürü, dilek ağaçları ve boncuklu göze gibi soyut ve somut kültür unsurlarına kadar birçok unsur bu hususu delillendiren bulgularımız arasındadır. Bunlara köyde yaşayan Ermeni ahalasinin kültürel değerlerini de eklemek elzemdi. Hatta Türk ve Ermeni halk arasında gelişen komşuluk sayesinde her iki milletin kültürel değerleri iç içe geçmişti. Bu komşuluk, her iki tarafın zor günlerinde birbirlerine yardım etmesi şeklinde de zuhur etmiştir. 1895 olaylarında Everek köyünün Türk- İslam ahalisinin Ermeni ahalisini korumaya ve saklamaya çalışması buna tipik bir örnek teşkil etmektedir. Diğer yandan Ermeni tehcirinde Everek'teki Hıristiyan Kıpçakların da tehcire tabi tutulduğu öne sürdüğümüz varsayımlar arasındadır" ifadelerini kullanıyor.

İpek Yolu'nun Everek köyünün tarihini ihata eden ve kültürel değerlerini etkileyen en önemli unsurlardan olduğunun da altını çizen Dr. Saka, eserin bu hususu da aydınlığa kavuşturduğunu belirterek, "Everek ve Bayburt yöresinde varlığını devam ettiren Garipler mezarlıkları, yolcu ve tüccarların ağırlanması için yapılan misafir odaları, misafirlerin hayvanları için yapılan ahırlar çalışmamızın önemli bulguları arasındadır. Bunlar, bu tarihi yolun yöredeki fiziki kalıntıları olmakla birlikte İpek Yolu'nun soyut kültür unsurları da yörede yaşatılmakatdır" görüşlerine yer veriyor.

Everek köyünün tarihi İpek Yolu üzerinde olması sebebiyle savaş ve işgal gibi yıkıcı olaylardan etkilendiğini, bu nedenle Eski köy mevkisindeki yerleşkesini tamamen boşalttığını aktaran Saka, bu sebepten ötürü yöre halkının tarihi süreç içerisinde zor hayat şartları ile mücadele ettiğini aktarıyor.

Everek'in, idari birim olarak köy, nahiye, bucak statürlerine eriştiğini, nahiye döneminde yaklaşık 40 köyü bünyesine katarak oldukça önemli bir idari merkez olduğunu ifade eden Dr. Saka, 1516 yılı tahrir kayıtlarında Everek köyünde 47 adet vergi mükellefi hanenin kayıtlı olduğunu, 20. yüzyılın başlarında köyün nüfusunun 600'ün üzerinde olduğunu, 1970'lerde nüfusun 1000'in üzerine çıktığını, 1990'lı yıllarda artan göç ile birlikte ise köy nüfusunun 1000'in altına düştüğünü belirtiyor.

Köydeki tarım faaliyetler, eğitim faaliyetleri, ticaret ilişkileri. yakın köylerle ilişkileri, kültürel değerleri, köy eşrafı gibi önemli konuları aydınlığa çıkaran Dr. Erdem Saka'nın eserine internetten kitap satışı yapan tüm adresten ulaşılabilir.