Beş kuşak öncesi Bayburt, bu kitapta!

İki yıl süren çalışma sonrası, Bayburt Üniversitesi BAKÜTAM yayınlarından çıkan “Bayburt Nüfus Defterleri- 1835-1848” isimli kitap, tarihçi yazarımız Doç. Dr. Yunus Özger imzasını taşıyor.

Beş kuşak öncesi Bayburt, bu kitapta!
Bayburt Postası - Bayburt Üniversitesi, uzun zamandır üzerinde çalışılan ve Osmanlı arşivlerinden bir araya toplanan Bayburt’un nüfus defterlerinin kitaplaştırıldığını duyurdu.

İki yıl süren çalışma sonrası, Bayburt Üniversitesi BAKÜTAM yayınlarından çıkan “Bayburt Nüfus Defterleri- 1835-1848” isimli kitap, tarihçi yazarımız Doç. Dr. Yunus Özger imzasını taşıyor.

Osmanlı arşivlerinde yer alan tasnife açık tüm Bayburt nüfus defterleri incelendikten sonra hazırlanan kitap, Bayburt’un 1835 ve 1848 arası döneme ait nüfus bilgilerini içeriyor. Kitapta, 16 mahallesi olan Bayburt şehir merkezi ile 124 köyde yaşayan Müslüman ve Gayrimüslim nüfuslarına ilişkin bilgiler yer alıyor.

Özger: "Bu kitap, insanları 5. kuşakla buluşturacak"

Kitabın yayınlanarak kültür dünyasına kazandırıldığını ifade eden Doç. Dr. Yunus Özger, kitabın içeriği ilgili şu bilgileri paylaştı:

“Kitapta sadece tek defter değil Osmanlı arşivindeki tasnife açık tüm Bayburt nüfus defterleri incelendi. Osmanlı İmparatorluğu'nda askeri amaçlı ilk nüfus sayımı II. Mahmut döneminde 1831 senesinde yapılmış olmasına rağmen bu sayım Bayburt’ta 1835 senesinde gerçekleştirilmiştir. Bu tarihlerde Erzurum’un bir kazası olan Bayburt’ta nüfus sayımı kaza naibi Es-seyyid Hafız Salih Fevzi tarafından yapılmıştır. Hazırlanan kitapta sadece 1835’te Bayburt’a bağlı köylerle yetinilmedi, bugün Bayburt’a bağlı olup o dönemde Gümüşhane ya da Erzurum’un bazı kazalarına bağlı Kitre ve Baksı gibi onlarca köyün nüfus bilgileri de bu kitaba konuldu.”
 
Özger, kitapla Bayburtluların beşinci kuşaktan dedeleri ile ilgili bilgilere ulaşılabileceklerini kaydetti. 

Coşkun: "Bu eseri Bayburt'a kazandırdığımız için mutluyuz"

Bayburt Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Selçuk Coşkun, kitaba dair şunları kaydetti: 

“Şu ana kadar yayınladığımız eserlerde de görüldüğü gibi, Bayburt tarihi ile ilgili efsanevi bilgilerden öte arşiv belgelerine dayalı bilgileri gün yüzüne çıkarmaya çalışıyoruz.  Bayburt Nüfus Defterleri- 1835-1848 adlı eser de bu doğrultuda bir yayınımızdır. Değerli hemşerimiz Doç. Dr. Yunus Özger tarafından yayına hazırlandı. Bayburt Üniversitesi olarak içinde bulunduğu şehirle arasında duvarlar örmüş geleneksel üniversite anlayışını değiştirmeyi öncelikli görevlerimiz arasında görüyoruz. Bu kapsamda şehrimizin tarihi ve kültürel değerleriyle ilgili bilimsel çalışmalar yapmaya ve bu çalışmaları hem hemşerilerimizin hem de akademik dünyanın hizmetine sunmaya devam ediyoruz. Hemşerimiz değerli akademisyen Doç. Dr. Yunus Özger’e teşekkür ediyor, üniversitemiz bünyesindeki Bayburt Tarihi ve Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi çalışanlarının, çalışmalarının ve başarılarının devamını diliyorum.”



Nüfus sayımları ve nüfus defterleri hakkında...

Osmanlı İmparatorluğu ilk defa II. Mahmud döneminde 1831 senesinde genel bir nüfus sayımını yapma yoluna gitti. Böylece bu iş için gerekli hazırlıklar yapılarak aynı yıl sayıma başlandı. Nüfus sayımının sonuçları ikişer nüsha olarak tutuldu ve bebekler dahil yaşayan bütün erkekler sayıma dahil edildi. Nüfus sayımları sonucunda imparatorluk dâhilinde yaşayan Müslim ve Gayrimüslim nüfus oranı ortaya çıktı ve dolayısı ile devletin potansiyel asker gücü de belirlenmiş oldu.

Nüfus defterlerini araştırmacılar için mühim kılan en büyük özellik, muhtevasında barındırdığı detaylı lokal bilgilerin olması. Bu kayıtlarda; kaza, nahiye, köy ve mahallelerin idari durum ve taksimatları, köylerde bulunan sülaleler, köylerdeki imam ve muhtar adları, tüm kişilerin yaşları, tipleri ve genel fiziki özellikleri, bütün fertlerin babaları ile birlikte adları, özürlülük durumları, zenginlik ve itibar seviyeleri, dini statüleri, gurbette bulunulan yer adları ve askere gidilen yerler belirtilmiş bulunuyor.

Kayıtlarda şahısların fiziksel özellikleri belirtilirken genel olarak boy, sakal ve bıyık referans alınarak betimleme yoluna gidilmiş bulunuyor. Boy özelliği için uzun boylu, orta boylu ve kısa boylu şeklinde üç ayrı sınıflandırma yapılmış. Sakal özelliği için kara sakallı, kır sakallı, kumral sakallı ve köse sakallı gibi betimlemeler tercih edilmişken bıyık için kara bıyıklı, sarı bıyıklı ve köse bıyıklı gibi ifadeler kullanılmış.

Nüfus sayımı bir bakımdan asker sayısının tespiti amacıyla yapıldığı için özürlülük halleri özellikle belirtilmiş. Sıkça ifade edilen özürlülük çeşitleri, topal, çolak, sağır, kör, alil, yekçeşm, mazur, mecnun ve meczup.

Kayıtlarda dönemin güçlü derebeyi aileleri “vücûh-u hanedân” gibi betimlemelerle özellikle belirtilmiş olup, ayrıca şahısların dini statülerine hacı, hafız, hatip, imam, efendi, talebe gibi ünvanlarla işaret edilmiş.

Nüfus sayımı esnasında askerde bulunanlar için Mansure’de ve Bahriye’de şeklinde kısa notlar düşülmüş, aynı şekilde gurbette bulunanlar için de Asitane’de, Bafra’da, Ankara’da, Bayburt’ta gibi kısa bilgiler ilave olarak verilmiş. Nüfus Defterleri içeriği açısından eşsiz yerel bilgiler içeriyor. 
 

Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.
Avatar
Beşiroğlu 9 yıl önce

Bu değerli eseri nereden temin edeceğiz..? onu da yazarsanız çok yararlı olacak, selamlar...

Avatar
Fatih 9 yıl önce

Eseri nereden, nasıl temin ederiz?

Avatar
kamil öz 9 yıl önce

kadim bayburtun"kimlik ve kütük"kitabı acil bir ihtiyaç olup,sn rektör beye ve yunus
hocamıza özellikle duyrulur,sevgi ile.

Avatar
abdullah ataman 9 yıl önce

Bayburt üniversitesinde Bakütam'dan temin ediliyormuş

Avatar
ŞAHİN GÜL 9 yıl önce

BOYLE BİR ESERI KITAP HALINE GETIRIP HALK SUNAN DEGERLI HOCALAR ŞÜKRANLARIMI SUNAR. KITAPTAN ALMAK ISTERIM.

Avatar
Özkan bayrak 9 yıl önce

Bu kitabı nereden temin edebiliriz

Avatar
Ali Kemal Durulmuş 9 yıl önce

Yunus hocamıza bayburt tarihine böyle bir eser kazandırdığı için teşekkür ediyor ve kendisini bu çalışma için tebrik ediyoruz. rabbim başarılı çalışmalarının devamını nasip etsin insAllah.

Avatar
Abdullah 9 yıl önce

Bildiğim kadarıyla eserin satışı yoktur. Ancak bayburt Üniversitesi'nden temin edilebiliyormuş