Bayburt Postası - Doğal taş sektöründe Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun en büyük rezervine sahip Bayburt’ta son yıllarda önemli gelişmeler yaşandı. İlk olarak 2006 yılında Bayburt Mermerciler Derneği (BAYMED) Başkanı Cihangir Yıldız’ın Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ve Maden Tetkik Arama Enstitüsü’ne (MTA) ait verilerle gündeme taşıdığı ve rezervi bir anda ilgi odağı haline gelen Bayburt taşı, daha sonra dünyanın en büyük fuarları arasında gösterilen Mermer-Doğal Taş ve Teknoloji Fuarı'nda görücüye çıkmıştı.
Bayburt Valiliği ve Bayburt Ticaret ve Sanayi Odası’nın (BTSO) desteğiyle yürütülen ve ünlü sarı taştan tasarlanan Bayburt Evi’nin ilgiyle karşılandığı bu fuarın ardından, Bayburt doğal taş sektörünün sorunları da bir anda gündeme geldi.
Fuarda, yapısı ve özelliği ile taş işleme sanatının en ideal ürünü olarak öne çıkan Bayburt taşının, yerel ve ulusal ekonomiye katkısı ise tartışma konusu oldu. Çünkü Bayburt taşını uluslararası arenaya çıkarmayı hedefleyen bu ve benzer girişimlere rağmen hem üretim hem de pazarlama noktasında hiçbir adım atılmamıştı.
Modern teknolojiden uzak tamamen ilkel yöntemlerle çıkarıldığı ortaya çıkan Bayburt taşı, üretimde olduğu gibi pazarlama noktasında yaşadığı ulaşım sorunu da Bayburt doğal taş sektörünün önündeki en önemli engel olarak göze çarptı. Bu durum, Mermer-Doğal Taş ve Teknoloji Fuarı'ndaki ilginin eyleme dönüşmesine de engel oldu. Yani Bayburt’un en önemli ekonomik değeri olarak görülen Bayburt taşı, doğal taş sektörünün dikkatini çekmişti ama Bayburt’un ulaşım ağlarından yoksun oluşu dikkate alınmadan yapılan bu girişimler sonuç getirmemişti.
Fire sorunu çözüldü
Bayburt'ta doğal taş sektörüne ivme kazandıracak önemli bir proje hayata geçmek üzere. İlk olarak 2006’da gündeme gelen daha sonra Bayburt Mermerciler Derneği’nin teknik desteğiyle ön hazırlık çalışmaları tamamlanan ‘Doğal Taş Sektöründe Bilgi ve Teknolojiye Dayalı Üretim Modeli’ adlı proje geçtiğimiz yılın Ocak ayında nihayet imza aşamasına gelmişti.
Bayburt taşını modern teknolojiyle buluşturacak olan bu proje ile bugüne kadar ilkel yöntemlerle yüzde 80 fire ile çıkartılan Bayburt taşının hem seri üretime geçmesi hem de ekonomik kaybın önlenmesi amaçlanmıştı. Avrupa Birliği ve Türkiye'nin eş finansmanı ile gerçekleştirilen ve Bayburt İl Özel İdaresi, BTSO, Bayburt Belediyesi, 21 Şubat Küçük Sanayi Sitesi ve Bayburt Ziraat Odası Başkanlığı tarafından ortaklaşa yürütülen “Doğal Taş Sektöründe Bilgi ve Teknolojiye Dayalı Üretim Modeli” adlı 9,5 milyon euroluk projenin yatırım sürecinin ardından ilk somut adımlar ise geçtiğimiz yılın Nisan ayında atılmıştı.
Bayburt taşını hem standart ölçülü hem de ham üründe doğal taş sektöründe en üst düzeye çıkarmayı hedefleyen bu önemli projenin hafriyat çalışmaları Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB) 13 dönümlük bir alanda başlatılmıştı. Çalışmalar ile ilgili bilgi veren Bayburt Valisi Hasan İpek, projenin hedefinin bölgede doğal taş atölye ve ocak işletmelerinin verimliliğini arttırmak ve bilgiye dayalı dinamik bir ekonomi oluşturmak olduğunu söylemişti.
Fabrikanın kurulmasından sonra taş işçiliğinin profesyonel şekilde yapılacağını vurgulayan İpek, şu açıklamayı yapmıştı:
"Herkes istediği taşları, istediği ebatta burada kestirecek ve götürüp monte ettirecek. Bayburtlu ustalar cami minareleri, camiler, saat kuleleri, Mostar Köprüsü yapıyorlar. Bunun gibi projeleri fabrikaya getirecekler, diyecekler ki 'biz şöyle bir proje yapacağız, bunun taşlarını bize kesin, verin.' Biz de o taşları keseceğiz, onlara sadece monte etmek kalacak. Şu anda daha el emeğine dayalı yoğun bir çabayla bu işi yapıyorlar, daha profesyonel bir şekilde bu fabrika kurulduktan sonra bu işi yapabilecek. Bayburt'un ustaları ve Bayburt taşının adı hem Türkiye'de hem de dünyada meşhur olacak."
Peki ya ulaşım?
Doğal taş sektörünü lojistik ve pazarlama noktasında ulaşılabilir en üst düzeye çıkaran ulaşım konusu, sektörün en önemli ayağı olarak kabul ediliyor. Çıkarılan ürünün genelde karayolu ile taşındığı doğal taş sektöründe uzak noktalara yapılan satışlarda ise pazarlama maliyetini önemli ölçüde etkileyen en önemli taşımacılık, denizyolu ve demiryolu olarak öne çıkıyor. Konuyla ilgili uzmanlardan edinilen bilgiye göre nakliye maliyetinin ucuz veya kısa ulaşım yoluyla asgariye indirildiği bölgelerin ve bu bölgelerde bulunan madenlerin daha çok tercih edildiği sektörde Bayburt taşı için de en önemli sorun ulaşım!
Yapı ve özelliğiyle taş işleme sanatının en ideal ürünü olarak göze çarpan Bayburt taşının aşınmaya karşı dayanıklılık açısından en çok batı illerinde tercih edilebileceğine dikkat çeken uzmanlar tarafından, ulaşım konusunun ise sektörün önündeki en büyük engellerden biri olarak çözüme kavuşması gerektiği vurgulanırken, bugüne kadar ilkel yöntemlerle çıkarılan Bayburt madeninin çevre illerde ‘Doğal Taş Sektöründe Bilgi ve Teknolojiye Dayalı Üretim Modeli’ adlı projeyle karayoluyla bile olsa pazarlanabileceğini fakat uluslararası pazar için denizyolu veya demiryolu alternatifinin önemli olduğuna dikkat çekildi.
Uzmanlar, Doğu Karadeniz Bölgesi’nden geçmesi planlanan ve bölgeyi Avrupa ve Uzak Doğu'ya bağlayan Erzincan-Trabzon Demiryolu’nun ‘Doğal Taş Sektöründe Bilgi ve Teknolojiye Dayalı Üretim Modeli’ adlı projeyi taçlandıracağını ve Bayburt taşının en kısa ve en ekonomik yoldan uluslararası pazarda daha çok yer alacağını da sözlerine ekledi.
