Anadolu'nun 3 bin 500 yıllık kültürü “mavi nazar boncuğu” ve nazar boncuğu motifi kullanılarak stilize edilen objeler, 30 ülkeye ihraç ediliyor. ABD, Yunanistan, Norveç, Almanya, Finlandiya, Meksika, Irak, Ukrayna, Venezuela, Rusya, İsrail, Mısır, Hırvatistan, Hollanda, İspanya'nın aralarında bulunduğu 30 ülkeye “nazar boncuğu” ve nazar boncuğu motifli ürünler ihraç ediliyor. Anadolu kültüründe ayrı bir yere sahip olan nazar boncuğu, “uğur getiriyor” ve “kem gözlerden koruduğuna” inanılıyor. Benzer tılsımları diğer ülkelerde de görmek mümkün. Mesela; İngiltere'de at nalı (ki bu Anadolu’da da az çok vardır), Mısır'da karaböcek tılsımın simgesidir. Anadolu'da da 3 bin 500 yıldır, yaşamın her alanında uğur getirmesi, kem gözlerden korunması inancıyla nazar boncuğu üretilmiş ve takılmıştır. Nazar boncuğu ev, iş yerlerinin korunması, hayır uğur getirmesi, çocuklara nazar değmemesi için arabalara ve giysilere takılır.
Bu özel tılsım hatıra eşyası olarak, aksesuar, tekstil ve hatta mobilyada bile kullanılıyor. Turizm bölgelerinde nazar boncuğu ve aksesuarlarının 10 milyona yakın sattığı söyleniyor. Nazar boncuğundan yıllık 80-100 milyon dolarlık ihracat gerçekleşiyor.
NAZAR BONCUĞU YAPIMI
Nazar boncuğu çamur ocaklarda, çam odunun yakılması, camın bin-bin 200 derecede “macun haline” gelmesiyle yapılıyor. Kor halindeki cam, kırmızıdan laciverte dönüşürken, üzerine sırasıyla ocaktan alınan beyaz, sarı ve lacivert noktalar yerleştiriliyor.
NAZAR BONCUĞU İNANCI
İnsanlık tarihi boyunca, her kültürde ve dinsel inançta göz figürü, kötülükleri savan güçlü bir tılsım olarak kabul ediliyor. Bu figüre, Musevi, Hristiyan ve İslam kültürlerinin yanı sıra, Budist ve Hindu toplumlarda da rastlanıyor. Bu ortak gelenek Anadolu'nun 3 bin 500 yıl öncesine dayanan cam sanatında yeni bir kimlik kazandı.
Türkiye'de farklı çeşitlerde nazar boncukları kullanılırken, örneğin İzmir'in Menderes ilçesi Görece beldesiyle Kemalpaşa ilçesindeki ocaklarda üretilen “nazar boncukları” genellikle ev, iş yeri ve çocuk arabalarıyla çocuklara giysilerine asılıyor.
Yörükler “Dilgöz” adını verdikleri deve boncuğunu çocuklarına, develerine ve kemerlerine takıyorlar. Aynı boncuğa, Karadeniz'de “Yılan Başı”, Gaziantep'te “İt Boncuğu” deniliyor.
