Haberi okuyalım önce:
“Akşener: Adaylarımızı teamülle belirledik
İYİ Parti Cumhurbaşkanı Adayı Meral Akşener, 24 Haziran seçimlerine yönelik milletvekili adaylarını teamül ve İl Başkanlarından aldıkları bilgilerle belirlediklerini belirtti.”
Kaynak //http://www.gazete2023.com/siyaset/akseneradaylarimizi-teamulle-belirledik-h77181.html
“Akşener: Adaylarımızı teamülle belirledik
İYİ Parti Cumhurbaşkanı Adayı Meral Akşener, 24 Haziran seçimlerine yönelik milletvekili adaylarını teamül ve İl Başkanlarından aldıkları bilgilerle belirlediklerini belirtti.”
Kaynak //http://www.gazete2023.com/siyaset/akseneradaylarimizi-teamulle-belirledik-h77181.html
Gazete2023”
Haberin altında Akşener’e yapılan söyleşiyi yapan muhabirin adı ve gazetesi de var (haber alıntı), onu da verelim:
Gazete Duvar: Nergis DEMİRKAYA
Evet ne deniyor? Adaylar “teamül”le belirlenmiş… “Teamülle aday belirlemeyi ilk kez duyuyoruz” diyebiliriz ama doğru demeyiz, çünkü “temayül” yerine “teamül” denmiş. Yalnız haberin başlığı ve alt başlığında değil bu vahim yanlış, metninde de aynen tekrarlanıyor.
Bu vahim yanlış, Sayın Akşener tarafından yapılmamıştır diye düşünmek istiyorum, onun Türkçesi iyidir bilebildiğim kadarıyla. Peki Sayın Akşener’in bir yanlışı yok mu bu işte? Var. Öz be öz Türkçe olan “eğilim”i bırakır, AKP’liler gibi Osmanlıca aşkına “temayül” derseniz, o muhabir de alır onu “teamül” eder, ya da öyle anlar, öyle yazar. “Temayül yoklaması”, olur “Teamülle aday belirleme.”
E peki hata yalnızca muhabir de mi? Tabii ki hayır. O gazetenin yönetmeni, haber müdürü, düzeltmeni bunu görmeli; teamülü, eski deyimle re’sen “temayül” etmeli ya da eğer teyp ya da kamera çözümünde Sayın Akşener de teamül demiş ise, konuşulup düzeltilmeli idi.
Mersin İyi Parti de bu vahim yanlışa düşmüş balıklama, bir haber portalı da yutmuş bunu, düzeltme gereği duymadan (bilgi ve dil bilinci olmayınca…) haber yapmış (başka kafa göz yaran Türkçe ve yazım hataları da var).
Onu da okuyalım:
“Mersin İyi Parti İl Teamül yoklamasinda Hasan Doydu 1. Çıktı
Iyi partinin Mersin de ki ilk meşalesini yakan Kuruculuğulunda maddi manevi olarak partinin yüzü olan Avukat Hasan Doydu Teşkilatın da tam desteğini aldı.İlde yapılan teamül yoklamasında aday adayı arasından en çok oyu alarak 1. Oldu.”
http://www.mersinsiyaset.com.tr/mersin-iyi-parti-il-teamul-yoklamasinda-hasan-doydu-1--cikti-72033.html
Teamül, “olagelen iş” demektir, zaten eski Türk Dil Kurumu da teamül yerine “olagelim” sözcüğünü türetmişti. Yani bir şeyler olagelmektedir ama henüz gelenek aşamasına gelmemiştir.
Yani “teamül yoklaması” olmaz, doğrusu “temayül” yani “eğilim yoklaması”dır.
İşin siyasetçi kısmına çok da fazla önem vermiyorum, günümüzde artık bir Bülent Ecevit, bir Alparslan Türkeş, bir Necmettin Erbakan, hatta bir Süleyman Demirel yok ki, Türkçe’nin üzerine titresin, halka da örnek olsun. Beni ilgilendiren ve kızdıran basın kısmı. Türkçe’nin derinliklerini dalıp görmeden ve öğrenmeden; gazetecilik, yönetmenlik, redaktörlük, habercilik, düzeltmenlik yapmaya kalkarsanız, olacak olan budur.
Bilgisizlik zincirleme sergileniyor ve yineleniyor.
İş böyle çığırından çıkmış durumda işte…
Şimdi kimileri şunu diyebilirler: “Canım ne olmuş yani, düzelir, bunu yazı konusu yapacak ne vardı şimdi?” Çok şey olmuş efendim, temayül yerine teamül, basın dedi miydi, bu vahim yanlış yerleşiyor zihinlere ve “yol oluyor”, ondan sonra uğraş ki düzeltesin. Bakınız 1994-1995 yıllarında Fethullahçı Samanyolu Televizyonunda bir imam artığı spiker vardı, “ilgi-alaka” ilk o dedi ve bunu çokça da yineledi, bu öyle bir yerleşti ki hâlâ deniyor, bazı yazarların romanlarında bile var bu cehalet. Bendeniz bu konuda ne kadar yazdım hatırlamıyorum. “Yahu ilgi ve alaka anlamdaş sözcüklerdir, ya onu deyin, ya onu, bir arada kullanmayın” dedik ya anlayan kim…
İşte bundan dolayı Türkçem adına işe vaziyet ediyorum! Bir Türkçü, bir Türkçeci ve de bir aydın olarak…
ÖZAL’IN TEŞVİKİ VE TEŞRİFİ
Yukarıda eski siyasetçilerden söz ettik o ki dil bağlamında. Turgut Özal’la ilgili bir anımı da nakledeyim. 1983 seçimleri sonrası… Sarıkamış’tayım o sıralar. Çiçeği burnunda Başbakan Turgut Özal Sarıkamış’a gelecek, anons yapıyor telaffuzu bozuk bir Kürt yurttaşımız. Telaffuz bozukluğunu aldık kabul ettik de, adam, anonsunda geçen bir sözcüğü anlamını bilmeden kullanıyor ve vahim bir yanlışa düşüyor, kötü de örnek oluyor. Çünkü o yanlış, düzeltilmezse yol olacak türden…
E tabii bu durumu anlayan da yok, aldıran da… Uyarıyorum bir ANAP’lıyı, elini sallıyor “Yahu koskoca Başbakan geliyor, senin de derdine bak” dercesine.
Şöyle anons yapılıyordu:
“Sayın Başbakanımız Turgut Özal, biraz sonra ilçemize ‘teşvik’ edeceklerdir.”
“Teşrif” yerine “teşvik” denip durdu o gün…
Haberin altında Akşener’e yapılan söyleşiyi yapan muhabirin adı ve gazetesi de var (haber alıntı), onu da verelim:
Gazete Duvar: Nergis DEMİRKAYA
Evet ne deniyor? Adaylar “teamül”le belirlenmiş… “Teamülle aday belirlemeyi ilk kez duyuyoruz” diyebiliriz ama doğru demeyiz, çünkü “temayül” yerine “teamül” denmiş. Yalnız haberin başlığı ve alt başlığında değil bu vahim yanlış, metninde de aynen tekrarlanıyor.
Bu vahim yanlış, Sayın Akşener tarafından yapılmamıştır diye düşünmek istiyorum, onun Türkçesi iyidir bilebildiğim kadarıyla. Peki Sayın Akşener’in bir yanlışı yok mu bu işte? Var. Öz be öz Türkçe olan “eğilim”i bırakır, AKP’liler gibi Osmanlıca aşkına “temayül” derseniz, o muhabir de alır onu “teamül” eder, ya da öyle anlar, öyle yazar. “Temayül yoklaması”, olur “Teamülle aday belirleme.”
E peki hata yalnızca muhabir de mi? Tabii ki hayır. O gazetenin yönetmeni, haber müdürü, düzeltmeni bunu görmeli; teamülü, eski deyimle re’sen “temayül” etmeli ya da eğer teyp ya da kamera çözümünde Sayın Akşener de teamül demiş ise, konuşulup düzeltilmeli idi.
Mersin İyi Parti de bu vahim yanlışa düşmüş balıklama, bir haber portalı da yutmuş bunu, düzeltme gereği duymadan (bilgi ve dil bilinci olmayınca…) haber yapmış (başka kafa göz yaran Türkçe ve yazım hataları da var).
Onu da okuyalım:
“Mersin İyi Parti İl Teamül yoklamasinda Hasan Doydu 1. Çıktı
Iyi partinin Mersin de ki ilk meşalesini yakan Kuruculuğulunda maddi manevi olarak partinin yüzü olan Avukat Hasan Doydu Teşkilatın da tam desteğini aldı.İlde yapılan teamül yoklamasında aday adayı arasından en çok oyu alarak 1. Oldu.”
http://www.mersinsiyaset.com.tr/mersin-iyi-parti-il-teamul-yoklamasinda-hasan-doydu-1--cikti-72033.html
Teamül, “olagelen iş” demektir, zaten eski Türk Dil Kurumu da teamül yerine “olagelim” sözcüğünü türetmişti. Yani bir şeyler olagelmektedir ama henüz gelenek aşamasına gelmemiştir.
Yani “teamül yoklaması” olmaz, doğrusu “temayül” yani “eğilim yoklaması”dır.
İşin siyasetçi kısmına çok da fazla önem vermiyorum, günümüzde artık bir Bülent Ecevit, bir Alparslan Türkeş, bir Necmettin Erbakan, hatta bir Süleyman Demirel yok ki, Türkçe’nin üzerine titresin, halka da örnek olsun. Beni ilgilendiren ve kızdıran basın kısmı. Türkçe’nin derinliklerini dalıp görmeden ve öğrenmeden; gazetecilik, yönetmenlik, redaktörlük, habercilik, düzeltmenlik yapmaya kalkarsanız, olacak olan budur.
Bilgisizlik zincirleme sergileniyor ve yineleniyor.
İş böyle çığırından çıkmış durumda işte…
Şimdi kimileri şunu diyebilirler: “Canım ne olmuş yani, düzelir, bunu yazı konusu yapacak ne vardı şimdi?” Çok şey olmuş efendim, temayül yerine teamül, basın dedi miydi, bu vahim yanlış yerleşiyor zihinlere ve “yol oluyor”, ondan sonra uğraş ki düzeltesin. Bakınız 1994-1995 yıllarında Fethullahçı Samanyolu Televizyonunda bir imam artığı spiker vardı, “ilgi-alaka” ilk o dedi ve bunu çokça da yineledi, bu öyle bir yerleşti ki hâlâ deniyor, bazı yazarların romanlarında bile var bu cehalet. Bendeniz bu konuda ne kadar yazdım hatırlamıyorum. “Yahu ilgi ve alaka anlamdaş sözcüklerdir, ya onu deyin, ya onu, bir arada kullanmayın” dedik ya anlayan kim…
İşte bundan dolayı Türkçem adına işe vaziyet ediyorum! Bir Türkçü, bir Türkçeci ve de bir aydın olarak…
ÖZAL’IN TEŞVİKİ VE TEŞRİFİ
Yukarıda eski siyasetçilerden söz ettik o ki dil bağlamında. Turgut Özal’la ilgili bir anımı da nakledeyim. 1983 seçimleri sonrası… Sarıkamış’tayım o sıralar. Çiçeği burnunda Başbakan Turgut Özal Sarıkamış’a gelecek, anons yapıyor telaffuzu bozuk bir Kürt yurttaşımız. Telaffuz bozukluğunu aldık kabul ettik de, adam, anonsunda geçen bir sözcüğü anlamını bilmeden kullanıyor ve vahim bir yanlışa düşüyor, kötü de örnek oluyor. Çünkü o yanlış, düzeltilmezse yol olacak türden…
E tabii bu durumu anlayan da yok, aldıran da… Uyarıyorum bir ANAP’lıyı, elini sallıyor “Yahu koskoca Başbakan geliyor, senin de derdine bak” dercesine.
Şöyle anons yapılıyordu:
“Sayın Başbakanımız Turgut Özal, biraz sonra ilçemize ‘teşvik’ edeceklerdir.”
“Teşrif” yerine “teşvik” denip durdu o gün…
eline yüreğine sağlık çok haklısın bütün kutsallarımızı boşvere vere lakayıt hale geldik