Kurtuluş Savaşı sırasında büyükler kadar ön planda olan, cephede ve gerisinde savaşa katılan çocuk kahramanların eğitim gördükleri okullar, mücadelenin verildiği yıllarda ya hiç mezun veremedi ya da çok az sayıda öğrenciyi mezun edebildi.

Erzurum'da, 1889 yılında Sultan 2. Abdülhamit Han tarafından kurulan ve günümüze kadar yaklaşık 50 bin mezun veren Erzurum Lisesi de eğitim ve bilime sağladığı katkı kadar cephelerde orduya verdiği destekle biliniyor.

Lisede eğitim-öğretim gören 10-15 yaşlarındaki çocuklar, yatak çarşaflarından çuval yaparak 1914'te Sarıkamış Harekatı'nda cephede orduya destek için sırtlarında erzak ve mühimmat taşıdı.

Zor iklim koşulları altında kilometrelerce yol giden, sırtlarında taşıdıkları 15-20 kilogram ağırlığındaki çuvalları orduya ulaştıran koca yürekli çocuklardan bazıları da tipi, kar yağışı ve kurt saldırılarında şehit düştü.

Vatan savunmasında önemli bir görev üstlenen çocuklar, 1915 Çanakkale Savaşları'nda ise cephede savaşırken şehit oldu. Çanakkale'ye giden öğrenciler dönmediği için Erzurum Lisesi o dönemde üç yıl boyunca mezun veremedi.

"Oyun çağındaki çocuklar, cephede kahramanlık sergiledi"

Erzurum Lisesi'nin belgeselini yaparak, çocukların kahramanlıklarını ölümsüzleştiren Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyelerinden Murat Bulut, inceledikleri belgelerde 1914 yılında Erzurum Lisesi öğrencilerinin cepheye erzak taşıdığı bilgisine ulaştıklarını söyledi.


Etkileyici bir durum olduğunu belirten Bulut, şunları kaydetti:

"O günün şartları içerisinde, şehirde erzak ve mühimmat taşıyabilecek kimse yok. Geriye sadece 10-15  yaşlarındaki çocuklar kalıyor. Bunlar da Erzurum Lisesi'nin öğrencileri. 500'e yakın öğrenci toparlanıyor. Un ve mühimmatlar Hasankale'ye taşınacak, oradaki gençler de Sarıkamış'a ulaştıracak. Aralık ayında, bölgenin iklim şartlarını düşünürsek ciddi soğuk var, kar ve tipi var. Bu şartlarda, o çocuklar sırtlarında 15-20 kilogram ağırlığındaki erzak ve mühimmatı Hasankale'ye kadar taşıyorlar. Çocuklar bunu taşırken ciddi sıkıntılar, yolda donanlar, kurt saldırıları sonucu şehit olanlar oluyor."

Erzurum Lisesi'nin öğrencilerinin, olumsuz bütün şartlara rağmen görevlerini hakkıyla yaptığını vurgulayan Bulut, "Vatanın en sıkıntılı olduğu döneminde onlar yüreklerini koyarak, bu işin üstesinden gelebiliyorlar. Çanakkale Savaşları sırasında da Erzurum Lisesi mezun vermiyor. Çünkü öğrenciler Çanakkale'ye gidiyor, orada savaşırken şehit oluyor. Bu anlamda Erzurum Lisesi'nin Türkiye'deki yeri çok farklı" dedi.

"Çocuklar, unun içerisine topları doldurarak götürüyor"

Erzurum Lisesi Müdürü Selami Güneş de kahraman çocuklar deyince Doğu'da akla ilk Erzurum Lisesi'nin geldiğini ve ilk kahraman çocukların da kentten çıktığını belirtti.

Sarıkamış Harekatı'nda askeriyeye erzak taşıyan öğrencilerin büyük kahramanlık sergilediğini anlatan Güneş, "Öğrencilerimiz, kar, tipi altında aylarca, lisedeki yatak çarşaflarını çuval yaparak, cepheye un taşımışlar. Çocuklar, ülkenin kalkınmasında ve korunmasında çok büyük kahramanlıklar sergilemişler. Kışın ayaklarında kara lastik, çarıkla taşıdıklarından çoğu donarak ölüyor. Kaç kişi tüberküloz olmuş" dedi.

Güneş, "1915 Çanakkale Savaşları'na da Erzurum Lisesi öğrenci gönderdi. Üç yıl mezun vermemiş lise. Çanakkale'ye giden öğrenciler dönmemiş, onun için de üç yıl boyunca okul, hastane olarak kullanılmış" ifadesini kulandı.

Çocukların hem eğitimlerine devam etmeye hem de cepheye erzak taşımaya çalıştığının altını çizen Güneş, "Çocuklar, unun içerisine topları doldurarak götürüyorlar. O bilinci bugün de gençlerimize aşılamaya çalışıyoruz" diye konuştu. AA