Bayburt Postası - Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Erdem Saka’nın sunumuyla gerçekleşen programda; ünlü halk ozanının hayatı, mücadelesi ve şiirlerine yansıyan toplumsal duruşu derinlemesine incelendi.
"Resmî Kayıtlarda Değil, Dizelerde Gizli Bir Hayat"
Programda Pir Sultan Abdal’ın hayatına dair resmî tarih kaynaklarında bilgi bulunmadığına dikkat çeken Dr. Erdem Saka, ozanın yaşam öyküsünün kendi dizelerinde gizli olduğunu vurguladı. Saka, ozanın 16. yüzyıl başlarında Sivas’ın Banaz köyünde doğduğunun tahmin edildiğini belirterek; "Aslım Horasan’dan Hoy’dandır" diyen ozanın köklü bir kültürel mirası temsil ettiğini ifade etti. Ayrıca, Pir Sultan’ın mahlasını ve sazındaki gücü rüyasında Hacı Bektâş-ı Velî’den aldığına dair halk anlatılarına da değinildi.
Sanatın Toplumsal Bir Silah Olarak Kullanımı
Sunumun en dikkat çekici noktalarından biri, Pir Sultan Abdal’ın şiirini estetik bir aracın ötesinde, dönemin sosyal ve siyasi aksaklıklarına karşı bir "protesto aracı" olarak kullanmasıydı. Ozanın adaletsiz kadılara ve halkı ezen vergi sistemine karşı tavizsiz bir duruş sergilediğini belirten Saka, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Pir Sultan; şiirlerini ve sanatını toplumsal bir silah olarak kullanmıştır. Ağır vergiler altında ezilen halkın ve memurların adaletsiz tutumuna karşı çıkan ozan, 'Şalvarı şaltak Osmanlı' gibi dizeleriyle egemen yönetimin ideolojisine karşı inancını ve halkın haklarını savunmuştur."
Hızır Paşa ile Hesaplaşma ve İdam Süreci
Dr. Saka, Pir Sultan Abdal ile bir zamanlar müridi olan Sivas Valisi Hızır Paşa arasındaki dramatik ilişkiye de geniş yer ayırdı. Hızır Paşa’nın iktidar hırsıyla halktan ve inancından kopmasına sessiz kalmayan ozanın hapse atılması ve idama giden süreci anlatıldı. Ozanın idam edilmeden hemen önce can yoldaşı Ali Baba’nın attığı bir gülle yaralanması ve meşhur "Şu ellerin taşı hiç bana değmez, ille dostun bir tek gülü yaralar beni" dizeleri katılımcılara duygusal anlar yaşattı.
Program, Dr. Erdem Saka’nın, Pir Sultan Abdal’ın inancı uğruna ölümü göze alarak tarihe mal olduğunu belirttiği "Dönen dönsün, ben dönmezem yolumdan" sözüyle sona erdi. BAYDER Başkanı Fatih Dündar, değerli sunumları için Dr. Saka’ya teşekkür belgesi takdim etti.
Gece; şiir sunumları, Bilgihan Sancar’ın orta oyunu ve Uğur Dündar, İmdat Sancar, Serdar Eslek, Yusuf Torun, Zehra Eminoğlu ile Mustafa Gökoğlan’ın sahne performansları ve koro türküleriyle tamamlandı.
