Bu manada 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle, Yapılacak Yardımlara Dair Kanun”unun 3. maddesine göre, “su baskınına uğrayabilecek yerlerde alınacak önleyici tedbirler Devlet Su İşlerinin bağlı bulunduğu bakanlıkça” düzenlendiğinden bu önerilerin muhatabı da ilgili bakanlık olacaktır.
Ancak yerinde yapılan incelemelerde (Erzurum Köprüsünden Bent Köprüsü arası) tespit edildiği üzere, Çoruh Nehrinin ıslahı çalışmasında akarsu yatağının daraltıldığı, daha derin bir yatağa indirildiği, kanal haline getirildiği hem taban hem de yan duvarlar betonlandığı ve bu şekilde su akışındaki sürtünme azaltıldığı ayrıca su yatağındaki doğal mendereslenme doğrusallaştırıldığı tespit edilmiştir. (Bakınız şekil 1, 2 ve 3) Yapılan bu iş su akış kontrolünde doğru olsa da yukarıda bahsedilen öncelikle sucul canlılar açısından son derece yanlış olmuştur.
Şekil 1. Çoruh Nehri (Erzurum Köprüsü) Islah Projesinin öncesi.
Şekil 2. Çoruh Nehri (Erzurum Köprüsü) Islah Projesinin başlangıç noktası.
Şekil 3. Çoruh Nehri (Erzurum Köprüsü) Islah Projesi Sonrası.
Yapılan betonlama işlemi ile su geçiş alanı daraltıldığından su akış hızı arttığı gözlemlenmiştir. Özellikle şehir içerisindeki köprüsünün altında ise akış hızının çok arttığı görülmüştür (Şekil 3 ve 4). Çoruh nehri bir çok balık türüne ve omurgasız canlı türüne yaşama ve barınma ortamı sunmakta olduğu bilinmektedir. Dünyada su kaynakları ıslahı, rehabilitasyonu ya da HES’ler planlanırken yanında doğal akışın ve yatağın ıslahı da beraberinde uzman kişilerce planlanmış. Proje daha sonrasında hayata geçirilmiştir. Bu tip çalışmalar başta ABD olmak üzere Japonya ve Avrupa ülkelerinde yüzyıllık bir geçmişe sahip iken biz yeni yapılan işlerde neden bu tecrübelerden yararlanmıyoruz?
Şekil 4. Çoruh Nehri (Erzurum Köprüsü) Islah Projesi Sonrası.
Şekil 5. Örnek bir balık geçidi (URL1).
Şekil 6. Zeminin düzeltilmesi uygulaması (URL 2)
Şekil 7. Yerinde tespit edilmiş bir görüntü. Güvercinler su ihtiyacını karşılamaya çalışıyor.
Şekil 8. Örnek bir hayvan geçişi.
Yerinde yapılan gözlemlerde bir çok tesis ve şehir şebekesinden suya evsel atıkların karıştığı belirlenmiştir. Suyun kaynağı konumundaki Çoruh Nehri şehirden bu kadar kirleticinin karışması kesinlikle doğru değildir. Bunun da bir an önce yaptırımlarla çözülmesi gerekmektedir (Şekil 9 ).
Şekil 9. Bayburt İlinde şehir merkezinde tespit edilen kirletici kaynaklardan bazıları