Tokat'ta SSK hastanesinde hemşire olarak çalışan 27 yaşındaki Esra Demir, 2002 yılında aniden rahatsızlandı, bir hafta sonra öldü. Esra hemşirenin ölümünden sonra kısa aralıklarla Tokat'ta altı kişi daha ölünce Sağlık Bakanlığı hastalığı önce ‘Q humması' olarak açıkladı. Daha sonra Fransa'ya yollanan kan testlerinin sonuçları geldi. Bakanlık, Esra hemşirenin ölümünden yaklaşık 19 ay sonra 30 Aralık 2003 tarihinde hastalığın kırım kongo kanamalı ateşi (KKKA) olduğunu açıkladı. Hastalık Turkiye'de ilk kez kayıtlara geçti.
Risk bölgeleri
Hastalık ağırlıklı olarak Tokat'ta görülmekle birlikte Sivas, Amasya, Artvin, Bayburt, Bartın, Bolu, Çankırı, Çorum, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Kastamonu, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Trabzon, Tokat, Yozgat ve Zonguldak'ta yaşayanlar da risk altında. Küresel ısınmayla birlikte virüslü kenelerin yayılım alanının genişlediği iddia ediliyor.
Risk dönemi
Coğrafik bölgelere ve türlere göre değişmekle beraber, KKKA ’yı bulaştıran hyalomma soyuna ait keneler genel olarak nisan ve ekim aylarında aktif oldukları için salgın da bu dönemde ortaya çıkıyor.
Belirtileri
Hastalık, ateş, ani başlayan baş ağrısı, kas ağrısı, kırıklık, halsizlik ve belirgin iştahsızlıkla başlıyor. Bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi şikayetler ile de görülüyor. İlk günlerde yüzde ve göğüste kızarmalar ve kanamalar ortaya çıkabilir. Göğüs ve karından başlamak üzere vücuda yayılan küçük nokta şeklinde kanamalar oluşuyor ve bu kanamalar daha da büyüyerek vücuda yayılıyor. Hastalık tablosuna burun ve dişeti kanamaları da eşlik ediyor.
Nasıl bulaşıyor?
Hastalık insanlara kenelerin ısırması veya kenelerle temas sonucu bulaşıyor. Evcil hayvanlara da aynı şekilde bulaşabiliyor. Ancak, hastalık hayvanlarda belirtisiz seyrederken insanlarda ölüme neden oluyor. Yabani kemirici hayvanlar, kuş ve keneler hastalığın doğadaki saklayıcısı rolünü üstleniyor.
Keneler beslenmek için bu hayvanlardan kan emerken aldıkları virüsü insanlardan kan emerken bulaştırıyor. Hastalık kene ısırmasının yanı sıra, vücudunda virüs bulunan hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya diğer dokularına temas etmekle bulaşabildiği gibi bu hastalığa yakalanmış insanların kan veya vücut sıvılarına temas sonucu da bulaşabiliyor. Kene tarafından ısırılma ile virüsün bulaşması bir üç gün arasında değişiyor. Bu süre en fazla 9 gün sürüyor. Enfekte kan, ifrazat veya diğer dokulara doğrudan temas sonucu bulaşmalarda bu süre beş altı gün, en fazla 13 gün olarak açıklanıyor.
Tedavi
Hastalığın teşhisi kanda virüse karşı oluşan antikorların taranmasıyla mümkün. Hastalığın kesin tedavisi ve aşısı yok. Erken tanılarda vücuttaki kana takviye yapılarak iyileşme sağlanabiliyor. Keneler uçamayan ve sıçrayamayan canlılar. Uzmanlar kenelerden korunmak için, çalılık ve bitkilerin bulunduğu ortamlardan uzak durulması, kısa ve vücudu açıkta bırakan kıyafetler giyilmemesi, çizme giyilmesi veya pantolon paçalarının çorabın içine sokulmasını öneriyor.
