Ardahan'ın simgesi kazlar, baharında gelmesiyle yavrulamaya başladı. Ardahan Kura Nehri çevresinde anne kazlarla beraber yeryüzünü keşfetmeye çalışan yavru kazlar, Ardahan'a ayrı bir güzellik katıyor. Kaz yavrularını sohbahara kadar en iyi şekilde beslemeye çalışan kadınlar ise Ardahan Ovası'nda sabahtan akşama kadar kaz yavrularını otlatıyor.
Ardahan’da hemen her evde olmazsa olmaz beslenecek hayvanlar arasında olan kazlar, ailelerin birer ferdi konumunda. Ardahanlılar evlerinin yanında bir de kazlar için kümes yapmışlar. Kazlar bölgeye Malakanlarla (Ruslarla) beraber gelmişler. 1877-1878 Osmanlı- Rus Savaşının ardından, Çarlık Rusya'sı Doğu Anadolu'daki bazı toprakları ele geçirmiş ve Çarlık Rusya'sı içerisinde farklı bir mezhep olan Malakan halkını Ardahan, Kars gibi yörelere yerleştirmiştir. Gelen bu halklarda yanlarında kendileriyle özdeşleşmiş kazları da getirmişlerdir.
Kazların Ardahan'a uyum sağlaması çok kolay olmuş. Hatta bu uyum kazı Ardahan'ın simgesi haline getirmiş. Mayıs ayının 15’inden sonra yavrulama dönemine giren kazlar, görsel güzellikleriyle ve doğa güzellikleriyle birbirini tamamlayan unsur olmuş. Ardahan'ın sokaklarında ordu gibi tek sıra halinde ve komutlarla ilerleyen kaz sürüleri görmek mümkün. Hatta kazlar Ardahan’da öyle bir işlev görüyor ki inanması güç. Kazların sık sık yoldan yürümeleri ve karşılarına çıkan araçlardan sakınmayıp ağır ve uygun adımlarla yürümeleri zaman zaman sürücülerden tepki görebiliyor. Ama halk genel olarak kazların trafik polisi görevi görmelerinden memnun. Sürücülerin korna çalışlarına hiç aldırış etmeden ağırlığını koruyan kazlar, adeta şoförlerin hızlarını azaltması noktasında ikazda bulunuyor.
Yavrulama dönemiyle sık sık otlak ve sulak alanlara inen kazların çobanlığını ise Ardahanlı kadınlar yapıyor. Sabahın erken saatlerinde çaylarını, kahvaltılarını ve de kaz yavrularını alan Ardahanlı kadınlar Kura Nehri kıyısında Ardahan Ovasında akşama kadar kaz yavrularını otlatıyorlar. Eline şemsiyesini ve erzağını alan kadınlar yavruları da peşlerine katarak ovaya doğru geçiyorlar. Sayıları da azımsanmayacak kadar fazla. Ovaya bakıldığında adeta plajda güneşlenmeye gelenleri andıran bir hava ancak durum hiç de göründüğü gibi değil. Görünen o şezlong ve şemsiyeler kaz çobanlığı yapan Ardahanlı kadınlara ait. Hemen hepsinin bir gözü yaptıkları el işlerinde diğer gözleri ise kaz yavrularında.
Kaz yavrularının fiyatları ise yeni doğduklarında 25-30 Türk Lirası arasında değişiyor. İki aylık olduklarında ise 50 Türk Lirasından başlıyor fiyatları. Tam olgunlaşmış kazların fiyatı ise 120 Türk Lirası. En merak noktası ise hiç şüphesiz kazın yenme dönemi.
Kazlar dönem itibariyle güz ile kış arasında kesilip yeniyor. Hem haşlaması hem de çevirmesi yapılabiliyor. Çıldır İlçesinde ise kazlar tandır fırında kızartılarak yeniyor. Ardahan’ın simgesi haline gelmiş olan bu kazlar sadece Ardahan’da yenmiyor. Kazlar kurutularak uzun süre muhafaza edilebiliyor. Ayrıca kazların yurt dışından talipleri de bir hayli fazla. Hollanda ve Almanya’ya kargo üzerinden gidiyor kazlar. Ayrıca Ardahanlıların en çok yaşadığı İstanbul ve İzmit'te de, Ardahan’dan gelen kurutulmuş ve yemeğe hazır kazları görmek mümkün.
