"Dede Korkut Hikâyeleri’nin Söylem Çözümlemesi ve Kültürel Kimlik Ögeleri"

Bayburt Postası - Bayburt Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Tuğba Akkoyun Koç'un “Dede Korkut Hikâyeleri’nin Söylem Çözümlemesi ve Kültürel Kimlik Ögeleri” adlı eseri Bayburt Üniversitesi yayınları arasındaki yerini aldı.

Dede Korkut'un dünyada kabul gören dört mezarından birini topraklarında bulunduran Bayburt, Bayburt Üniversitesi tarafından Dede Korkut üzerine ortaya konulan çalışmalarla, bu konudaki öncülüğünü her geçen gün daha da ileri bir boyuta taşıyor. 

Dede Korkut anlatımları için verilen 'UNESCO Dünya Somut Olmayan Kültür Mirası' belgesinin de koruyuculuğunu üstlenen Bayburt'ta, Bayburt Üniversitesi'nin son yıllarda ortaya koyduğu, uluslararası sempozyumlar ve eserler dikkat çekiyor.  

Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi öğretim üyelerinden Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Akkoyun Koç tarafından hazırlanan eser, disiplinler arası bir yöntem olan söylem çözümlemesi ile Dede Korkut Hikâyeleri’nin Dresden nüshasındaki 12 hikâyenin de incelendiği ilk çalışma özelliğine sahip.

Yürüttüğü uzun ve titiz çalışmalar sonucunda böyle bir eseri Bayburt’a ve Bayburt Üniversitesine kazandırmaktan dolayı mutlu olduğunu ifade eden öğretim üyesi Koç, kitabın içeriğine yönelik yaptığı açıklamada; “Kitabın birinci kısmı söylem çözümlemesine ayrılmıştır. Yönteme uygun olarak sözcüklerin seçiminden hareketle kullanıldıkları yerlere, tekrarlarına, görmezden geliniş veya öne çıkarılışlarına, içerik ve zaman açısından benzer metinlerle kıyaslanışlarına yer verilmiştir. Sözcükten tümceye, tümceden daha büyük yapılara kadar metin içi bağlar kurulmuştur. Metin üzerinde arkeolojik araştırma yapmaya benzeyen çalışma metoduyla metindeki anlam tabakaları incelenmiştir. Bu vesileyle hemen her hikâyede bulunan üçlü veya dörtlü katmanlarının farklı bilimlere inceleme alanları sunacak yapılar olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Sonuçta; Türklerin astronomi, fizyoloji, eğitim, sağlık, botanik gibi türlü alanlarda bilgilerinin hikâyeler içinde bulundukları anlaşılmıştır. Bu nedenle çalışmada pek çok bilim alanından verilere başvurulmuştur" dedi.

Çalışmanın bir ilk olma niteliğinden bahseden Koç, "Kitabın ikinci kısmını oluşturan 'Kültürel Kimlik Ögeleri’nde, söylem çözümlemesinden elde edilen veriler kültürel kodların sınıflandırılmasında ve ilgili başlıklara örnek verilmesinde kullanılmıştır. Kodlar, 900’e yakın başlık altında toplanmıştır. Kültüre ait hemen her başlığı içeren bu genel sınıflandırmanın yapılması ve sınıflandırmada Kültürel Muhteva Listesi’nin kullanılması anlamında da çalışma, ilk olma niteliğindedir” şeklinde konuştu.

Öğretim Üyesi Koç, “Bu eserin hazırlanmasında her türlü desteği sağlayan, çalışmamızın kitaba dönüştürülmesinde teşvikleriyle sürekli bizleri motive eden Bayburt Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mutlu Türkmen’e, araştırmalarımız esnasında yardımlarını esirgemeyen hocalarıma ve kitabın düzenlenmesinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” dedi.

Rektör Türkmen ise, “Bayburt sözlü halk kültürünün zengin ve güçlü olduğu önemli merkezlerden biridir. Bu eser de bu doğrultuda önemli bir çalışmadır. Bu tür zenginliklerimizin yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması hususunda da bu eser, son derece önemli bir çalışmadır” vurgusunda bulundu.

Üniversite olarak, bölge ve şehir için yapılan araştırmaları bugüne kadar olduğu gibi bugünden sonra da destekleyeceklerini belirten Rektör Türkmen, “Bu kapsamlı çalışmayı hazırlayan öğretim üyemiz Tuğba Akkoyun Koç’a teşekkür ederim. Eserin Dede Korkut diyarı Bayburt açısından önemli bir kazanç olmasını temenni eder, bilim dünyası için hayırlı olmasını dilerim” ifadelerini kullandı.