1018'de Balasagun'da doğdu, Kaşgar'da öldü. Firdevs, Birunî, İbni Sina, Ömer Hayyam ile çağdaştır. İbni Sina, Farabî, Aristo'yu, Eflatun'u çok iyi okumuştur.
Onun yaşadığı 11. yüzyılda, Karahanlılar Devleti'nin önde gelen kültür-sanat şehirleri; Buhara, Semerkant, Farab, Balsagun, Kaşgar ve Taşkent'tir.
Arapça, Farsça, İbranice, felsefe, tarih, matematik, astronomi ve tıp alanlarındaki eğitimini Balasagun'da tamamladı. Tek eseri Kutadgu Bilig'i; Kaşgarlı Mahmut'un "Türk şivelerinin en zarifi" olarak nitelendirdiği Hakaniye lehçesi yani Kaşgar Türkçesi ile mesnevi tarzında yazdı. Eserini 1070 yılında tamamlayarak; Doğu Karahanlı Devleti'nin Başkenti Kaşgar'da Buğra Karahan'a sundu. Bu kitabı yazdıktan sonra Has Hacip yani 'Başmabeyinci' ünvanını aldı.
Kutadgu Bilig'de insanlar arasında adaleti, insanların huzur ve mutluluğunu tesis etmekle görevli bir devlet düzeni anlatılır.
Kutadgu Bilig'in kahramanlarından Odgurmuş, bu dünyanın bir sofra olduğunu, bizden evvelkilerin rızıklarını yiyip kalktıklarını, başkalarının da bizim sofradan kalkmamızı anlatır.
Karahanlılar İslâm'ı kabul eden ilk Türk devleti, Kutadgu Bilig Türklerin İslâm döneminde önemli ilk eseridir. Bu eseri Hilmi Ziya Ülken Türk tefekkürünün en mühim eserlerinden biri sayar.
Uygur harfleriyle yazılan Viyana nüshası, 1996'da bulunan Kahire nüshası ve Fergana nüshası, Türk Dil Kurumu'nca basılmıştır. Kutadgu Bilig adalet, devlet, aklı ve kanaat olmak üzere dört temel üzerine kurulmuştur.
Kutadgu Bilg'e göre hükümdar bir meşale gibi yanıyorsa ışığı halkı içindir. Yönetici acelecilikten, cimrilikten, hiddetten, inatçılıktan, yalancılıktan uzak durmalıdır.
Kutadgu Bilig'i; Prof. Mustafa Sever Bizim Külliye Dergisi'ndeki makalede şöyle anlatıyor; Kutadgu Bilig sadece Türklere değil, bütün insanlığı huzur ve refahı sağlayacak bir toplumsal düzenin nasıl kurulacağını gösteren evrensel hukuk ilkelerini öneren bir eserdir.
Balasagunlu Yusuf kitabını şu sözle bitiriyor:
Unutma mini ay akıplı tinip
Onun yaşadığı 11. yüzyılda, Karahanlılar Devleti'nin önde gelen kültür-sanat şehirleri; Buhara, Semerkant, Farab, Balsagun, Kaşgar ve Taşkent'tir.
Arapça, Farsça, İbranice, felsefe, tarih, matematik, astronomi ve tıp alanlarındaki eğitimini Balasagun'da tamamladı. Tek eseri Kutadgu Bilig'i; Kaşgarlı Mahmut'un "Türk şivelerinin en zarifi" olarak nitelendirdiği Hakaniye lehçesi yani Kaşgar Türkçesi ile mesnevi tarzında yazdı. Eserini 1070 yılında tamamlayarak; Doğu Karahanlı Devleti'nin Başkenti Kaşgar'da Buğra Karahan'a sundu. Bu kitabı yazdıktan sonra Has Hacip yani 'Başmabeyinci' ünvanını aldı.
Kutadgu Bilig'de insanlar arasında adaleti, insanların huzur ve mutluluğunu tesis etmekle görevli bir devlet düzeni anlatılır.
Kutadgu Bilig'in kahramanlarından Odgurmuş, bu dünyanın bir sofra olduğunu, bizden evvelkilerin rızıklarını yiyip kalktıklarını, başkalarının da bizim sofradan kalkmamızı anlatır.
Karahanlılar İslâm'ı kabul eden ilk Türk devleti, Kutadgu Bilig Türklerin İslâm döneminde önemli ilk eseridir. Bu eseri Hilmi Ziya Ülken Türk tefekkürünün en mühim eserlerinden biri sayar.
Uygur harfleriyle yazılan Viyana nüshası, 1996'da bulunan Kahire nüshası ve Fergana nüshası, Türk Dil Kurumu'nca basılmıştır. Kutadgu Bilig adalet, devlet, aklı ve kanaat olmak üzere dört temel üzerine kurulmuştur.
Kutadgu Bilg'e göre hükümdar bir meşale gibi yanıyorsa ışığı halkı içindir. Yönetici acelecilikten, cimrilikten, hiddetten, inatçılıktan, yalancılıktan uzak durmalıdır.
Kutadgu Bilig'i; Prof. Mustafa Sever Bizim Külliye Dergisi'ndeki makalede şöyle anlatıyor; Kutadgu Bilig sadece Türklere değil, bütün insanlığı huzur ve refahı sağlayacak bir toplumsal düzenin nasıl kurulacağını gösteren evrensel hukuk ilkelerini öneren bir eserdir.
Balasagunlu Yusuf kitabını şu sözle bitiriyor:
Unutma mini ay akıplı tinip
Özüm dünya kodsa töşene yirip
(Unutma beni ey yaşayan okuyucu
Ben dünyayı bırakıp yere döşensem.)
Haziran 2015
Haziran 2015