Eskiden bayram harçlığı uzatılan çocuklar parayı utana sıkıla alır, vermeyene seslerini çıkarmazlardı. Zamane gençleri ise harçlıkların kesilmesinden şikâyetçi. Para vermeyen büyüklerine serzenişte bulunmak için Facebook'ta birbirinden ilginç gruplar kurmuşlar. 'Bayram harçlığı alın verin ekonomiye can verin' grubu, yeni neslin bayrama yüklediği anlamı kısaca özetliyor. Bayram herkesindir ama en çok çocukların... En yeni kıyafetler, şeker toplama organizasyonları ve tabii ki bayram harçlığı. İnsan hangi yaşa gelirse gelsin bayram harçlığı almak istiyor. Harçlık biriktirdiği günleri özlemle anıyor.
Zamane gençlerinin en büyük sorunu da işte bu bayram harçlıkları... El öpseler bile kimse onlara harçlık uzatmıyor, 'Artık büyüdün sana bayram harçlığı yok.' lafını duyuyor ve buna inanılmaz derecede sinir oluyorlar.
Nereden mi biliyoruz? Tabii Facebook'tan... Bayram harçlığından muzdarip olan 13-20'li yaşlardaki gençler bakın Facebook'ta nasıl gruplar kurmuş: "Bayram harçlığı küçüklere değil, büyüklere verilsin diyenler, kriz bizi de vurdu eskisi gibi bayram harçlığı alamayıp şekere kalanlar, bayramlarda az harçlık toplayan ya da hiç toplayamayanlar, ben daha 30 yaşıma kadar bayram harçlığı toplarım diyenler, bayram harçlığı vermeyenlere gıcık olurum diyenler... En yaratıcı grup ise tam gündeme uygun. Bayram harçlığı alın verin, ekonomiye can verin ve bayram harçlığı 50 TL'den az olmasın diyenler...
Grupların kurucuları, her ne kadar harçlıksız kalmanın acısını içlerinde hissetse, eski bayramları özlemle ansa da bayram harçlığına yükledikleri anlam bambaşka...
***
Bayramda 'Eşek kadar oldun ne harçlığı?' cevabını alanlar
Deniz Can Gür (20): Küçüklüğümde bayramlarda hep harçlık toplardım. Aile fertlerimden pek bir şey koparamazdım ama o bile haz verirdi. Topladığım parayı bayram bitmeden harcardım çünkü elime hiç yüklü miktarda para geçmemiş olurdu. Yüklü derken bir çocuğa verilen harçlığın yaklaşık 10 katı falan. Ama artık o dönemler benim için geride kaldı. Benim gibi ergenler pek bir haz alamaz oldu bayramlardan. Eskiden alıştığımız harçlık alma muhabbeti tarihe karıştı. Şu an babama bile gitsem "Eşek kadar oldun ne harçlığı?" yanıtını alacağımdan yüzde 100 eminim. Bundan dolayı Facebook'ta 'Bayramda eşek kadar oldun ne harçlığı yanıtını alanlar' grubunu kurdum. Benim gibi bayram harçlığı alma kısmını geride bırakan herkesi bekliyorum. İyi bayramlar...
***
'Artık büyüdük, kimse bayram harçlığı vermiyor' diyenler
Onur Gümüş (18): Çocukluk döneminde geçirdiğim bayramları gerçekten çok özlüyorum. 'Artık büyüdük, kimse bayram harçlığı vermiyor diyenler' grubunu bu nedenle açtım. Geleneklerimizde bayram harçlığı yaygındı. Elini öptüğümüz herkes gönlümüzü almak için, 3'er 5'er az ya da çok ayırmadan bayram harçlığı verirdi, unutulmaz anlardı. Şimdi ise gerek ekonomik kriz gerekse insanların gelenek ve göreneklere yeterince bağlı olmaması nedeni ile bayram harçlığı geleneği kaybolmaya başladı. Ben şahsen çok yetişkin bir insan olmasam da kendimden küçük kardeşlerimi bayramlarda elimden geldiğince sevindirmeye çalışıyorum. Biz gençler bu geleneğimizi devam ettirmeye çalışacağız.
***
El öptürüp para verecek yaşa gelene kadar para isteyenler
Tunahan Safdır (16): Bayramlarda bizi kırmamak için elimize 3-5 lira bir şeyler verilirdi. Sonra 'maymun gözünü açtı' diye tabir edebileceğim paradan anlayacak yaşa geldik. Artık az harçlıklara burun kıvırabiliyorduk. Ama sonra, yaşlanan futbolcu misali sanki kendi paramızı kazanıyormuşuz gibi bayram harçlıkları azaldı. Bu durum 14-15 yaşlarından itibaren gelişen bir durum. Birkaç yıl sonra belki de 1-2 kişi hariç kimseden harçlık alamayacağız. Ama el öptüğümüz kişiler, bizim hâlâ öğrenci olduğumuzu unutuyor. Kendi paramızı kazanıp elimizi birilerinin öpeceği yaşa gelene kadar, her el öptüğümüz kişilerden hâlâ bayram harçlığı bekliyoruz.
***
'Eşek kadar oldunuz, harçlık yok size' diye kenara atılanlar
Görkem Ayvacı (13): Bayramlarda küçüklere harçlık vermek, geleneğimizde olan bir şeydi. Büyüdükçe ailemdekiler şakayla karışık bana harçlık vermeyeceklerini söyledi, arkadaşlarım da aynı durumla karşılaşmış. Çare bulmak için Facebook'ta grup açmaya karar verdik. 'Eşek kadar oldunuz bayram harçlığı yok size diye bir kenara atılanlar' grubu böyle ortaya çıktı. Yaşıtlarımdan büyük ilgi gördü. Çünkü hepimiz bayram harçlığımızı geri istiyoruz.
***
Büyüdükçe harçlığa daha çok ihtiyaç duyuyoruz
Baran Demirer (18), Bahadır Can Güz (20): Bayramın en can alıcı kısmı bayram harçlıkları... Bayram harçlığı küçükken pek bir anlam ifade etmese de biraz büyüdüğümüzde yani paranın anlamını yavaş yavaş kavradığımızda çok şey ifade eder. Aynı zamanda bayram harçlıkları gerek çocukların gerekse gençlerin yani bizlerin ekonomisine büyük katkıda bulunur. Ama büyüdükçe harçlık verilmemeye başlar ve bahane olarak 'büyüdünüz artık' denir, halbuki en çok bu yaşlarda bayram harçlığına ihtiyaç duyuyoruz. Bu geleneği yaşatmak bizim elimizde! Bayram harçlığı sadece çocukluk anısı olarak kalmamalı. Bu nedenle 'Bayram harçlığı verin ve ekonomiye can verin' grubunu kurduk.
***
Bayram harçlığı alırken utanmış gibi davrananlar
Furkan Soyhan (17): Bayram harçlıklarıyla ilgili grup açmamın sebebi, artık eski bayramların kalmaması ve bu güzel âdetimizin unutulmaya yüz tutması. Mesela ben kuzenim ile her bayram 'kimden, ne kadar para gelmiş' bilelim diye herkesin adını ve verdiği parayı bir deftere not ederdik. O zamanlardaki tek eğlencemizdi belki ama bunu bizim gibi birçok çocuğun yaptığını tahmin ediyorum. Ayrıca bayramlarda sabahın erken saatlerinde anneannemizin evinde toplanılırdı. Fakat şimdi çoğu insan bayramları, şehirden uzaklaşmaya imkan veren tatil günleri olarak görüyor. Bu, Türk milleti adına üzücü bir durum. Ben de bunun farkına vardığım için bu grubu açmak gereksinimi duydum. Bayram harçlıklarına selam olsun...
***
Akrabalarından harçlık alamayan 18 yaş altı gençler
Barış Altınöz (13): İrlanda'da yaşıyorum. Grubumun adı "Akrabalarından harçlık alamayan 18 yaş altı kişiler'. Çünkü biz her yaz Türkiye'ye tatile gidiyoruz, geçen sene kuzenimin hesabında 400 TL (1 yılda) para vardı. 'Bu kadar parayı nereden buldun?' diye sordum. 'Halam, dayım, annem ve dedem verdi.' dedi. Ben ise geçen sene 200 TL toplayabildim, sonra düşündüm, haksızlık diye. Kuzenim bayramda, doğum gününde ve yılbaşında harçlık alıyor, ben sadece yazın tatile gittiğimizde karne parası alabiliyorum. İşte grubumun amacı bankaların "özel gün" hesabı açması, bedava para transferi başlatmaları, o zaman akrabalarım bana harçlık gönderebilir.
***
Bayram harçlığı 50 TL'den az olmasın diyenler
Coşar Özyurt (14): Bayramlarda büyüklerin eli öpülür, onlar da çocuklar sevinsin diye para verir. Ama bu para, son yıllarda oldukça düştü. 5 ya da 10 TL. Bu parayla karnınız bile doymuyor. Harçlıkları biriktirelim de istediğimiz şeyleri alabilelim diye bayramı iple çekiyoruz. Bayram harçlığı belki okul masrafımızı görecek. Bu yüzden bir kampanya başlattım ve "Bayram harçlığı 50 TL'den az olmasın diyenler" grubunu kurdum. Değerli büyüklerim, elimizi korkak alıştırmayalım!
