Süleyman Demirel için kim ne dedi?

BBC: EN GENÇ BAŞBAKAN

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatı, yabancı medyada hemen yankı buldu. BBC, Demirel’in hayatını kaybettiğini duyururken Türkiye’nin “en genç başbakanı” olduğunun altını çizerek, “40 yaşında Genel Başkan, 41 yaşında Başbakan” dedi.

Habere Süleyman Demirel’in vefatı üzerine Güven Hastanesi tarafından yapılan açıklamayı yansıtarak başlayan BBC, Demirel’in siyasi kariyerine dikkat çekerken 16 Mayıs 1993 tarihinde TBMM tarafından Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı seçilen Demirel’in 16 Mayıs 2000 tarihine kadar bu görevi sürdürdüğünü belirtikten sonra “Demirel, Türkiye'nin hem en genç başbakanı (41 yaşında) hem de İsmet İnönü'den sonra en uzun başbakanlık yapmış siyasetçisiydi. (12 yıl)” dedi.

ALMAN MEDYASI: TÜRKİYE'NİN KADERİNE YÖN VEREN İSİM

9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatı, Alman medyasında, “uzun yıllar Türkiye’nin kaderine yön verdi” sözleriyle ile yansıtılırken Demirel’in birçok hükümette başkanlık yaptığına, 1980 darbesinin ardından 7 sene yasaklı kaldığına da dikkat çekiliyor.

Demirel'in vefatını, “Türkiye'nin kaderine uzun yıllar boyunca yön veren isimler arasında yer alan 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti” sözleriyle duyuran Deutsche Welle, Demirel’in siyasi kariyeri için, “1970'li yıllarda kurulan birçok hükümette başbakanlık görevinde bulundu. 12 Eylül 1980 müdahalesi sonrasında 7 sene yasaklı olarak siyaset dışı kaldı” dedi.

RUS MEDYASI: "BARAJLAR KRALI"

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatını dünyayı duyuran Rus medyası, Demirel için “Türk siyasetinin fötr şapkalı 'baba'sı Süleyman Demirel, 91 yaşında hayatını kaybetti” dedi. 

Süleyman Demirel’in hayatını yitirdiğini geniş bir haberde aktaran Sputnik haber ajansı, “Süleyman Demirel kimdir?” sorusunun cevabını verirken, çok sayıda baraj ve sulama projesini hayata geçirdiği için kendisine “Barajlar Kralı” unvanını verildiğini hatırlatıyor.

Haberde Süleyman Demirel’in siyasi karnesine ilişkin olarak 7 kez hükümet kurduğu anımsatıldıktan sonra “Demirel, kendi ifadeleriyle 'Atatürk'ün mekanında yedi yıldır tuttuğu demokratik cumhuriyet nöbeti' sırasında Çankaya'nın halkın evi olduğunu, kapıların toplumun tüm kesimlerine açık tutulduğunu belirtti. Anayasa'nın verdiği bütün görevleri yerine getirdiğini ve yetkileri kullandığını, bunu yaparken kesin bir tarafsızlık içinde hareket ettiğini anlatan Demirel, Anayasa'dan, demokratik ve laik cumhuriyetten yana taraf olduğunu vurguladı” deniliyor.

Sputnik haberinde ayrıca “Türk siyasetinde 'Binaenaleyh' denildiğinde akla gelen tek isim Demirel oldu. Kimseye kaptırmadığı şapkası ve fotoğraf karelerine de yansıyan 'kaptırmama mücadelesi' ile Demirel, Türk siyasi tarihine unutulmaz bir simgeyle kazandı” sözlerini de kullanıyor.

NYT’DAN DEMİREL YORUMU

Ankara’da yaşamını yitiren 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in siyasi kariyeri ve kişiliği, New York Times Gazetesinin 17 Haziran tarihli sayısında geniş bir yazıya konu oldu.  Demirel için “ülkenin en kayda değer siyasi survivoru” denilen yazıda Demirel’in  siyasi hayatı boyunca takındığı farklı yaklaşımlara ilişkin olarak da sık sık sarfettiği “Dün dündür, bugün bugündür” sözlerine yer veriliyor.

NYT’nın tanınmış gazeteci ve yazar Stephen Kinzer imzası ile yayınladığı yazıya “Türkiye’ye başbakan olarak yedi defa hizmet ederek ülkenin şiddet, ekonomik durgunluk ve askeri yönetimi ile boğuştuğu dönemde siyasetine hakim olan Süleyman Demirel, Çarşamba sabahı erken saatlerde, Ankara’da vefat etti” satırlarıyla giriyor.

Demirel için “ülkenin en kayda değer siyasi survivoru” nitelemesini yapan Kinzer, oldukça eleştirel yazısında Demirel için “Duruma göre, yönü Avrupa’da olan bir ilerici veya çeşitliliğin sert bir muhalifi olabiliyordu” gibi sözler kullanıyor.

ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Morton Abramowitz, Demirel’i “üstün bir pragmatist” olarak niteledi.

ABD eski Başkanlarından George H. W. Bush tarafından 1989 yılında atandığı Ankara’da 1991 yılına kadar büyükelçi olarak görev yapan Abramowitz, New York Times tarafından yansıtılan değerlendirmesinde Demirel için “Üstün bir pragmatist idi. İktidarda kalmak istiyordu” sözlerini kullandı.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: HİZMETLERİ, SİYASETTEKİ ROLÜNÜ AZİZ MİLLETİMİZ GELECEKTE DE YÂD EDECEK

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirle’in vefatını büyük bir teessürle öğrendiğini bildirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatı dolayısıyla yayımladığı mesajda şöyle dedi:

“Türkiye Cumhuriyeti’nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatını büyük bir teessürle öğrendim. Türk siyasi tarihinde derin izler bırakan, ülkemizin kalkınma sürecinde katkıları bulunan Süleyman Demirel, devlet ve siyaset adamı olarak siyasi tarihimizin önemli isimleri arasında yer almaktadır. Süleyman Demirel, üstlendiği görevler, gerçekleştirdiği hizmetler ve siyasetteki rolü ile aziz milletimiz tarafından gelecekte de yâd edilecektir. Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı Sayın Demirel’e rahmet diliyor; ailesine, yakınlarına ve milletimize başsağlığı temenni ediyorum.”

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu Süleyman Demirel’in vefatı nedeniyle bir başsağlığı mesajı yayınladı.

Kılıçdaroğlu’nun masajı şöyle:

“9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatından derin üzüntü duydum. Kendisine Allah’tan rahmet diliyorum. Türk siyasi hayatımızın çok önemli ve değerli bir üyesini kaybettik. Türkiye Siyasetinin 40 yılı aşkın bir dönemine damgasını vurmuş, kendine has üslubu, hoşgörüsü, azmi, demokrat kişiliği ile yeri doldurulamayacak bir devlet adamı idi. Ülkemizin ve tüm sevenlerinin başı sağ olsun.”

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatı nedeniyle bir taziye mesajı yayınladı.

Bahçeli, Türk siyaset ve devlet hayatının duayenlerinden birisi olan 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatının Türkiye ve millet adına acı bir kayıp olduğunu altını çizerek, şunları kaydetti:

“Türkiye Cumhuriyeti’nin gelişme ve kalkınma mücadelesinde Sayın Demirel’in büyük hizmet ve katkıları olduğu kuşkusuzdur. Geride onca iz, eser ve hatıra bırakarak ebediyete intikal eden Sayın Demirel her zaman şükran ve saygıyla anılacak, yıllarca verdiği demokrasi mücadelesi gıpta ile hatırlanacaktır. Merhum Süleyman Demirel’e Cenab-ı Allah’tan rahmet diliyorum. Muhterem ailesine ve aziz milletimize başsağlığı temennilerimi iletiyorum.”

TANSU ÇİLLER: "UZUN YILLAR BİRLİKTE ÇALIŞTIK, ÇOK ANILARIMIZ OLDU"Eski Başbakan Tansu Çiller, 9 . Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in vefatıyla ilgili açıklama yaptı.

Çiller yazılı açıklamasında şunları söyledi:

"Ülkemiz siyasetinin önde gelen şahsiyetlerinden, 9. Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel'in vefatından büyük üzüntü duydum. Millete hizmeti her şeyin üstünde tutmuş, ülkemize büyük eserler kazandırmış, siyasi tarihimizde iz bırakmış önemli bir siyaset duayenidir

Kıratın millete hizmet yolunda kendisiyle uzun yıllar birlikte çalıştık, çok anılarımız oldu. Tanışıklığımız, siyaseten yasaklı olduğu dönemde Tuzla'daki evine daveti ile başladı. Konuşmalarımızda demokrasi aşığı yanını, bu yöndeki heyecanını gördüm. Siyasete atılmam yönündeki çağrısına olumlu cevap vermemde demokrasiye olan bağlılığı en önemli etken olmuştur"

Devrimci gençler Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Arslan'ın idamlarının Meclis'te onaylanması için büyük çaba harcayan Süleyman Demirel'in ölümüyle ilgili Deniz Gezmiş'in ağabeyi Bora Gezmiş Sol haber portalına konuştu. Bora Gezmiş, Demirel için şöyle konuştu:

"Ölünün arkasından konuşmak bizim açımızdan iyi birşey değildir ama bize yapılanı da unutmamız mümkün değildir. Bugün ne kadar överlerse övsünler o üç gencin öldürülmesindeki rolünü gizleyemezler, günahını temizleyemezler. Hayırla yadedemiyorum. Biz sağken de söyleyeceğimizi söyledik zaten."

Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan, sabaha karşı vefat eden 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'i anlattı. Aydın Doğan'ın konuşmasının bir bölümü şöyle:

"Süleyman Bey'e göre hakikaten demokrasinin olmazsa olmazlarından bir tanesi bağımsız ve özgür medyaydı. İktidarlar, hükümetler kızarlar bu doğaldır. Ama bunu kavga haline getirmedi hiçbir zaman. O bakımdan, CNN Türk'ün, böyle bir markanın Türkiye'de olması, Türk yayın hayatına girmesi kendisini son derece memnun etmişti. Yanılmıyorsam, çok önemli bir konuşma yapmıştı."

İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi Richard Moore, hayatını yitiren 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel için “Türk siyasetinin büyük isimlerinden biriydi” dedi.

Büyükelçi Moore, Twitter üzerinden attığı mesajda “Bu sabah, Türkiye’nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatını üzülerek öğrendim. Türk siyasetinin büyük isimlerinden biriydi. Huzur içinde yatsın. Ailesine başsağlığı dilerim” ifadelerini kullandı.

TÜSİAD Yönetim Kurulu 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatı ile ilgili bir açıklama yaptı.

Açıklamada şöyle denildi: “9. Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel'i kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyiz. Ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınmasına büyük hizmetlerde bulunmuş, siyasi yaşama uzun dönemli damgasını vurmuş ve yapıcı, uzlaşmacı tutumuyla iz bırakmış büyük bir devlet adamını kaybettik. Ülkemizin başı sağolsun.Kendisine Allah’tan rahmet, ailesine başsağlığı dileriz.”

Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek Süleyman Demirel'in ölümünün ardından açıklama yaptı.

Perinçek'in açıklamasını bir bölümü şöyle: "Cumhuriyet dönemi onunla kapandı. Ancak Cumhuriyetin temellerinin oyulduğu dönemin de lideriydi.

12 Eylül 1980’de Cumhuriyetin yıkımı Demirel’in hükümetten indirilmesiyle başladı ama 12 Eylül ekonomisini başlatan 24 Ocak 1980 Kararları onun zamanındaydı. Turgut Özallar, Demirel’in Cumhuriyetini yıktılar ama Turgut Özal, Demirel’in takunyalı Planlama Müdürü idi. Demirel, en sonunda Çiller pişmanlığı yaşadı ama Çiller de, Demirel’in partisinden çıkmıştı. Atatürk’e ihanet edemezdi ama Atatürk’ün tasfiyesi sürecine de biraz katkıda bulunda biraz da boyun eğdi. Yine de Cumhuriyete aitti.

Tayyip Erdoğanların yönetimi Demirel’i hiç sevmedi ve Doğu Perinçeklerle birlikte olmakla suçladı.

Millî davalarda tavır aldı. Ermeni Soykırımı yalanına karşı mücadeleyi destekledi. Lozan’dan döndüğümüz zaman ilk arayan oydu. Türkiye’nin bölünmesi sürecine karşı çıktı.

Ergenekon-Balyoz tertibi, Demirel’i de hedef aldı. Amerika merkezli Gladyo operasyonu sonuna kadar devam edebilseydi, Demirel’in arkadaşları da Silivri’de olacaklardı.

Demirel, Bölücü Anayasa girişimine karşı mücadeleyi destekledi.

Toplam olarak baktığımız zaman, Demirel Türkiyemize ve Cumhuriyetimize aitti. En son İslamköy’deki konuşmasında “Atatürksüz bir Türkiye olmaz” saptamasında bulundu. Bize bıraktığı miras budur.

Acı olan şudur: Demirel’i demokratik yoldan bölünen Türkiye toprağına veriyoruz.

Ve tam da Suriye’nin kuzeyinde Türkiye’yi silahlı yoldan bölme harekâtının başladığı günlerde.

ABD’nin bölücülüğüne karşı koyamayan “demokrasi”, toprak oluyor.

Milletimizin başı sağolsun."

9’uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatı üzerine bir mesaj yayımlayan TOBB Başkanı M. Rıfat Hisarcıklıoğlu, Bakanlık, Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı gibi devletin en önemli makamlarında uzun yıllar görev yapmış çok deneyimli bir siyasetçi olan Demirel’in kaybından duyduğu üzüntüyü dile getirerek, “Siyaset dünyasının sembol olmuş isimlerinden birisiydi. Bu ülkeye, milletine hizmet eden herkesten Allah razı olsun. Allah rahmet eylesin” dedi.

Hisarcıklıoğlu mesajında şu görüşlere yer verdi:

“Değerli devlet adamı, 9’uncu Cumhurbaşkanımız Sayın Süleyman Demirel’in vefat haberini büyük bir üzüntüyle öğrendim. Genç yaşta girdiği siyaset hayatında, Bakanlık görevinin yanı sıra, farklı dönemlerde 10 yılı aşkın Başbakanlık ve 7 yıl Cumhurbaşkanlığı yapan Demirel, Türk siyasi yaşamında önemli bir iz bırakmıştır.

Türk iş dünyası adına, Sayın Demirel’e Yüce Allah’tan rahmet, ailesine, sevenlerine ve ülkemize başsağlığı diliyorum.”

"Daha sonra, Doğru Yol Partisi'nin zor şartlarda kuruluşunun ardından, o zamanki Parti Genel Merkezi binasının zemin katındaki, Mahzen olarak da anılan toplantı odasında demokrasi yolunda birlikte önemli çalışmalarımız oldu. Demokrasi ve Türkiye sevdasıyla mahzenden çıkıp, 6 kez gittiği makama 7. kez geldi ve son noktada demokrasi meşalesi olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı oldu.

Milletimiz, dava arkadaşları ve sevenleri tarafından unutulmayacaktır. Allahtan kendisine rahmet, Ailesine ve tüm sevenlerine başsağlığı ve sabırlar diliyorum.Allah taksiratını affetsin. Mekanı Cennet olsun. Milletimizin başı sağ olsun"