Bayburt Postası - Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Şeref Oruç, katıldığı radyo programında Demiryolu Projesi ile ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu. Özellikle demiryolu güzergahının Bayburt sınırları içerisinde takip edeceği yol güzergahının nasıl olması gerektiğini ve olası istasyonları açıklayan Oruç, “düşünmesi bile çok heyecanlı” dedi. Çağrı FM’den yayınlanan programda Oruç, öncelikle projenin her zaman gündemde tutulması ve peşinin bırakılmaması gerektiğinin altını çizdi. Program Yapımcısı Mehmet Öksüzer’in moderatörlüğünde gerçekleşen radyo programına, dinleyicilerde sorularla katıldı. 2 saate yakın süren programın önemli satır başları şöyle:
“Demiryolu güzergahı, yapılaşmayı üzerine çekebilecek potansiyele sahip olmalıdır”
Bölge getirisi ne demek, rantabl ne demek bunları konuşmamız lazım. Tabiî ki yatırım maliyetinin düşük olması içinde Bayburt’un da olduğu Erzincan - Of hattının uygulanabileceği anlamına gelmez. Gelmemesi de gerekiyor. Bilimsel olarak bunu söylemek gerçekten mümkün değildir. Çünkü ilk yatırım maliyeti yüksek olabilir ama bölgeye getirisi çok yüksek olabilir. O zaman tercih edilebilir. Şimdi Tirebolu hattının en temel eksiklerinden bir tanesi ilk yatırım maliyetinin yüksek olması yanında Harşit Vadisini takip etmektedir. Dolayısıyla bölgeye getiri anlamında bir yerde ulaşım varsa yapılaşma olur. Her türlü kalkınmanın altyapısı yoldur. Bu yol kara yoludur, hava yoludur, deniz yoludur, demir yoludur. Şimdi demiryolu yapıldığı zaman mutlaka bu yapılaşmayı üzerine çekebilecek bir potansiyele de sahip olması gerekir. Bölge gerçekleri itibariyle Tirebolu hattına baktığınız zaman Harşit Vadisini takip ettiğinden, ne bölge insanının ne de bölge dışındaki diğer insanların oraya yatırım yapmasını gerektirecek bir zemini oluşturamıyor. Dağların arasında bir vadiyi takip edebiliyor. Kaldı ki bir olumsuz yanı daha vardır. Kürtün bölgesinde şu anda iki tane baraj yapılmıştır ve 1983 yılında yapılan fizibilite çalışmasında o barajlar yoktu. Şimdi mutlaka barajlarla demiryolu kesişecektir. Bu da önemli bir maliyet artışına sebep olacaktır. Bölgenin heyelan durumu vardır. Ve projenin uygulanabilirliği noktasında önemli sıkıntılar doğacaktır. Bunlardan en önemlisi de Demiryollarında özellikle Hızlı Tren mantalitesine uygun olarak kurp yarıçapları dediğimiz viraj yarıçaplarının Hızlı Tren konseptine uygun olarak seçilmesi lazım. Yani 2500 metreden daha düşük bir viraj seçilirse tren orda hızlı olarak gidemez. Hız düşüncede hızlı tren mantalitesine aykırı olur. Ve nitekim Tirebolu hattında en yüksek hızla çalışabilecek tren 160 km olacaktır. Kaldı ki işin bu kısmı bir tarafa bizim daha çok önemsediğimiz ticari potansiyeli, ticari altyapısıdır.
“Tek merkezli kent mantığı kaybolmuştur”
Trabzon’dan Rize’ye kadar bütün bölge çizgisel kent haline dönüşmüştür. Tek merkezli kent mantığı kaybolmuştur. İller ilçelerle, ilçeler beldelerle, beldeler de köylerle entegre olmuş iç içe girmiş durumdadır. Dolayısıyla bu çizgisel kenti bu kıyıları iç kesime bağlayabilecek olan en kısa hat olmanın yanında bölgeye bir getirisinin de olması gerekiyor. Trabzon’dan Rize’ye olan bölgede arazi yapısı çok engebelidir. O bölgede 20-30 dönümlük büyük yatırımlar yapmak için yer bulmaya kalktığınızda hem fiziki olarak düzgün bir şekilde bulamazsınız, bulduğunuz yerlerde de yani engebeye rağmen çok büyük arazi bedelleri karşınıza çıkacaktır.
“Bayburt Vadisi, yapılaşma için çok uygun”
Halbuki Hızlı Tren kapsamında bakın ticari olarak Of‘tan Çaykara’ya, Çaykara’dan Bayburt’a gelebilecek yaklaşık 35 kilometrelik bir tünelle Bayburt Vadisi’ne ulaşılıyor. Bu ne demektir? O bölgede yatırım yapamayan insanımızın, yatırımcılarımızın o bölgenin hinterlandı olan Bayburt Vadisi’nde yatırım yapabilmeleri mümkün. Niye 15 – 20 dakikaya iniyor aradaki mesafe. Bunun ötesinde Bayburt Vadisine indiği zaman hem yapılaşma için arazi coğrafyası çok uygun, hem de arazi bedelleri düşük.
“Ulaşımınız yoksa hiç bir ticari gelişmeyi başaramazsınız”
Dolayısıyla hızlı trenle hemen kıyıya ulaşabilen bir ulaşım aracınız elinizdeyse, o zaman o bölge insanının arazisinin ve arazi bedellerinin çok uygun zemin teşkil ettiği yatırımcıları buraya çekmek mümkün olacaktır. O insanlar biz istemesekte bu bölgeye gelip yatırım yapabileceklerdir. Bu anlamda biz artık ifade etsekte etmesekte tarımımızda, hayvancılığımızda, turizmimizde, ticaretimizde çok daha gelişecektir. Çünkü biraz önce bir şey söyledim. Her türlü kalkınmanın en temel altyapısı yoldur. Yolunuz ulaşımınız yoksa bugün hiçbir ticari gelişmeyi başaramazsınız. Bakınız kültür varlığımız çok ama turizm olarak neredeyiz. Bu projenin bunları da tetikleyeceğini asla unutmamamız gerekiyor.
“Teknolojiye ayak uyduramadığımız için ticaret bitme noktasına gelmiştir”
Tarihimize baktığımızda Bayburt niye önemli bir yerleşim merkezidir? Niye kurulmuştur? Kalesi niçin vardır? Tarihi İpek Yolu üzerinde önemli bir mola merkezi olmasından kaynaklanıyor. İnsanlar buraya geldiği zaman buralarda yorulan deve katarlarlarıyla buralarda hanlarda kalır, dinlenirlerdi. Ve bir ticari potansiyel doğardı. Bunun içinde Bayburt devletler arasında hep savaş sebebi olmuştur. Bu ticari potansiyeli sebebiyle. Kalede bunun için yapılmıştır. Gelecek akımlardan saldırılardan daha iyi korunabilmesi için yapılmış bir eserdir. Şimdi Doğu Karadeniz Bölgesiyle olan fiziki bağlantımız, tarihte olduğunun % 10’u kadar şu an itibariyle yoktur. Çünkü geçmişte atlarla, develerle yapılan ticaret için yol uygundu. Ama gelişen teknolojiye ayak uyduramadığımız için ticaret bitmiştir. Tarihte olan fiziki bağlantımızı kaybetmişiz. Bu bölgeyle denize olan bağlantımızı mutlaka sağlamak durumundayız. Biz bu hattı yaparsak bu ticari potansiyeli harekete geçirebiliriz. İnsanlar burada markalaşacak altyapı, fabrikasyon çalışmalarına girişebilirler. Entegre tesisler kendiliğinden oluşabilir. Aksi taktirde Rusya’dan denizyoluyla Trabzon’a gelen bir ton kömürün ulaşım bedeli bir liraysa, Trabzon’dan Bayburt’a gelişi sırasında yaklaşık iki liraya çıkıyor. Aradaki mesafeyi karşılaştırdığınızda mesafeler beş-on katıdır. Dolayısıyla insanımız burada ürettiğini pazara çıkarması lazımdır. Bunun içinde ulaşım bedeli olmaması lazımdır. Veya minimum olması gerekiyor.
“Projeyi inanarak sundum, yeni projeler ve çalışmalar için hazırım”
Bunun için bu proje çok önemlidir. Ben bir akademisyen olarak bu çalışmayı yaptım. Bayburt’umuzun ve bölgemizin yararına olduğunu teknik veriler çerçevesinde inanarak sundum. Çok samimi ifade etmek istiyorum. Bu projenin hayata geçmesi noktasında bizden istenilen insan gücü beyin gücü olarak ne gerekiyorsa yapacağız. Onbeş tane master ve doktora öğrencim vardır, tamamının aktivitesini bu projeye yönlendirmek kaydıyla herhangi bir karşılık gözetmeden uygulamaya hazır olduğumu da ifade etmek isterim.
“Bayburt sınırları içerisindeki güzergah çok önemli”
İnsanımızın kafasında bu güzergahın yerleşmesi açısından çok daha iyi olacaktır. Of’tan hareket eden Tren Çaykara’dan tünele giriyor, Bayburt’tan yaklaşık olarak Konursu civarlarından Erikdibi köyü civarlarından çıkarıyoruz. Aydıntepe vadisinin karşısından yaklaşık Taşkesen köyü civarlarından geliyor. Yolaltı (Zakzık) köyünden geçip Danişment köyünün önünden viraj alarak Demirözü’ne ve Kelkit’e doğru gidiyor. Kelkit’ten sonrada Refahiye ve Erzincan’a ulaşabiliyor. Şimdi Bayburt İstasyonu tabi bu yeri tam noktasal olarak şöyle benim düşündüğüm istasyon noktası Organize Sanayi Bölgesi’ne yakın, Bayburt’a da yakın bir nokta olabilecek şekilde Yolaltı Köyü’nün şu anda kullandığımız Karayoluna yakın bir noktada bir istasyon rahatlıkla olabilir.
“Düşüncesi bile bizi heyecanlandırıyor”
Şimdi bu tür yatırımlar ister istemez Bayburt’unda gelişmesini üzerine doğru çekecektir. Bu anlamda da hem Bayburt’tan çok uzak olmamalı, hem de Bayburt’un çok merkezinde olmamalı. Mesela getirip Bayburt merkezden de geçirebilirsiniz ama inanın biraz önce önerdiğimiz hattan daha rantabl olmaz. Bayburt’un gelişme sahalarına yakın bir noktadan geçiyor olması hem güzergah olarak daha uygun olacaktır. Yani kafamızda Taşkesen köyüyle Yolaltı Köyü arasındaki bir noktayı Bayburt İstasyonu olarakta düşünebiliriz. Düşüncesi bile bizleri heyecanlandırıyor.
