Bacasız sanayi olarak adlandırılan topraksız tarımda yatırımlar hızını kesmeden sürüyor. Özellikle topraksız tarım kültürünün uygulandığı son teknoloji örneği seralara ilgi büyük. Rakamsal verilerin yetersiz olması nedeniyle tarımda gelinen son aşamayı ortaya koymak biraz zor. Ancak 1994'de bir tane topraksız serası olan Türkiye'de bu sayı 2006 yatırımlarıyla birlikte 30'u geçti. Hatta tek bir işletmeye ait en büyük topraksız sera ünvanı Meksika'dan Türkiye'ye geçmek üzere. İzmir Dikili'deki 250 dönümlük serada topraksız tarım tekniğiyle üretim yapan Agrobay Seracılık'ın sahibi Hasan Şentürk, birkaç ay içinde 75 dönümlük bir sera daha açıyor. 2008'de de işletme büyüklüğünü 150 dönüm daha artırmaya hazırlanan Şentürk, Böylece en büyük topraksız sera ünvanını 2008 itibariyle Türkiye'ye getireceğim diyor.
Son yatırımlarıyla birlikte Şentürk'ün sera varlığı 475 dönüme çıkarken, bugüne kadar 12 milyon dolar olan toplam yatırım bütçesi de 25 milyon euroya ulaşmış olacak.
Tarımda üretim tekniklerinin önemi hızla artıyor. Rekolteyi ve kaliteyi artıran etkenlerin başında artık kullandığınız teknoloji var. Teknoloji sayesinde çorak bir arazide tarım yapmak da, tuzlu toprakları üretim üssüne çevirmek de mümkün. Tüm bunları toprak olmadan gerçekleştirmek de. Topraksız tarım kültürü, 70 yılı aşkın bir süre önce İngiltere'de keşfedilen bir teknik. Toprak yerine volkanik kayaların kullanıldığı, bitkinin ihtiyaç duyduğu minerallerin ise bilgisayar sistemiyle verildiği topraksız tarım kültürü, gelişmiş tarım ülkelerinde oldukça yaygın bir tercih. Yüksek kalitede ve normal tarıma göre 2-3 kat verim artışı getiren bu kültürü Türkiye biraz geriden takip ediyor.
Hollanda ve Belçika'daki seraların yüzde 95'inde topraksız tarım yapılıyor. Türkiye'de ise bu oran binde birden bile az. Toplam 48 bin hektar seranın yaklaşık 1100 dönümde topraksız tarım yapılıyor. Ama atılan adımlar tabloyu büsbütün değiştirecek nitelikte. Bu tekniğe gösterilen ilgi hızla artıyor. Uzmanlar topraksız tarım tekniğiyle üretim yapılan sera alanlarının gelecek 5 yıl içinde 3 bin dönümleri aşacağı görüşünde.
Üretimin yüzde 70'i ihraç
Bu alana yatırımların ardında diğer seralara göre çok daha sorunsuz bir pazar olanağına sahip olması yatıyor. Sera varlığını 250 dönümden 475 dönüme çıkarmaya yönelen İzmir'deki Agrobay Seracılık'ın sahibi Hasan Şentürk, 175 dönümlük ilave yatırımını yaklaşık 12 milyon dolarlık bir bütçeyle yaşama geçirecek. Ancak bu yatırımın karşılığını 1-1.5 yıl içinde almaya başlayacağını söyleyen Şentürk, Topraksız tarım kültürünün avantajları verimlilik ve kaliteyle sınırlı değil. Bu kültürde yetişen ürünlerin ihraç pazarları da daha geniş ve sorunsuz oluyor. Böylece yaptığınız yatırım kısa zamanda geri dönüyor diyor.
Yıllık 8 bin tonun üzerinde üretime sahip olan Agrobay'ın 2008 hedefi 12 bin ton. Ağırlıklı olarak domates, biber, salatalık üretilirken Avrupa'nın tercih ettiği brokoli, marul, maydanoz ile kavun ve karpuz da çeşitler arasında. Üretimin yüzde 70'i ihraç ediliyor. Elde edilen yıllık döviz ise 8 milyon euroyu aşıyor. Şentürk, bir yıl sonra bu rakamı 10 milyon euronun üstüne çıkarmayı hedefliyor.
Verimli toprağa ihtiyaç yok
Topraksız tarım tekniği, açlık senaryolarına karşı bir çözüm olarak da görülüyor. Bu teknikte verimli toprak arazisine ihtiyaç yok. Çünkü adı üstünde toprak kullanılmıyor. Toprak yerine perlit ya da kaya yünü gibi volkanik materyallerden yararlanılıyor.
Hiçbir içeriği olmayan tamamen nötr denilebilecek bu maddelerin tek işlevi bitki kökünün su tutmasını sağlamak. Dolayısıyla çok verimsiz alanlarda bile rahatça tarım yapılabiliyor. Diğer bir avantajı, hormon, kimyasallar ve gübreye ihtiyaç duymaması. Toprak kullanılmadığı için toprak bakterileri ya da hastalıklarının yol açtığı riskler bu yöntemin kullanıldığı seralara giremiyor. Ayrıca nadas uygulamasına da ihtiyaç yok. Tam otomasyonlu ve kontrollü üretim imkanı tanıması sayesinde ürün kalitesi yukarı çıkıyor. Verimlilik ise normal seralara göre 2 ila 3 kat daha fazla.
Geleneksel seracıyı da teşvik etti Hormon kullanılmayan, kalıntı içermeyen ve yüksek fiyattan alıcı bulan ürünlerin yetiştiği topraksız seraların başarısı, geleneksel seracıları da harekete geçiriyor. Türkiye'nin seracılık merkezi olarak tanımlanan Antalya'nın Kumluca İlçesi de, topraktan aldığı başarıyı topraksız kalıp ikiye katlamaya hazırlanıyor. Kumluca'da 50 dönümden az bir alanda ve sadece 3 serada bu teknik uygulanıyor. Ancak 18 dönümlük bir sera açan Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Alaaddin Aytekin, birkaç yıl içinde bu sayıyı 80 dönüme çıkaracaklarını belirtiyor. İspanya'dan ithal edilen bilgisayar kontrollü seraların kuruluş maliyetinin 1.2 milyon dolara ulaştığını belirten Aytekin, Yaptığımız yatırım 4 yılda kendini amorti eder. Topraksız seranın hem verimi hem de pazarı iyi diyor.
Antalya'dan Hamdi Güneş de bu yıl başında kurduğu topraksız sera ile sektöre giren bir isim. 32 dönüm sera kuran Güneş, ihracat pazarlarıyla olan bağlantısı sayesinde ilk yılını 1 milyon euroya yakın ciroya kapatmaya hazırlanıyor. Şimdi 28 dönümlük yeni bir sera daha kurmaya yönelen Güneş, 2007 cirosunu 1 milyon 800 bin euroya çıkarma hedefinde. Güneş'in toplam yatırım miktarı ise 3.5 milyon euro.
