BAYDER, ‘Celâli Baba’yı andı

Bayburt Tarih, Kültür ve Edebiyat Derneği kültür sohbetlerinde bu hafta Celâli Baba’yı andı.

BAYDER, ‘Celâli Baba’yı andı
Bayburt Postası - Bayburt Tarih, Kültür ve Edebiyat Derneği kültür sohbetlerinde bu hafta Celâli Baba’yı andı. Anadolu’da aşıklık geleneğinin unutulmaz ismi olan Celâli Baba’yı Milli Eğitim Şube Müdürü Hüseyin Akdoğan anlattı. Akdoğan’a sunumunda Ozan Aydoğan Gülhan eşlik etti. Ozan Gülhan’ın söylediği Celâli deyişleriyle renklenen sohbete Milli Eğitim Müdürü Atanuır Çağlayan, BAYDER Başkanı Fatih Dündar ve kültür sohbetlerinin müdavimleri katıldı.

Tahsinili Ahmet’in Celâli oluşu

1850 yılında Ozansu (Tahsini) Köyü’nde dünyaya gelen Aşık Celâli’nin 13-14 yaşlarına geldiğinde kışları Akkoyunlu Ferahşad Bey’in yaptırdığı medreselerde eğitim görüp, yazları da çobanlıkla uğraştığını söyleyen Akdoğan, konuşmasına, Tahsinili Ahmet’in ‘Celâli’ mahlasını alış öyküsünü ve irticalen söylediği ilk deyişini paylaşarak başladı.

Akdoğan şunları söyledi:

“Yine bir gün sürüsüyle dağları dolanırken bir kayanın dibinde uyuya kalır. Rüyasında aşıklık tabiri ile ‘bade içmiş, koluna bilezik takılmış ve kulağına mahlası okunmuştur: Celâli’. 15 yaşındadır, uyandığında başında köylüleri vardır ve ağlamaktadır. Halinden anlamayan köylüler köyün hocasına götürüler Celâli’yi. Hoca derdini nasihate başlar ve sözü bitince Celâli orada irticalen şu dörtlüğü söyler:

“Bir peri aşkından divane oldum
Çağladı gözyaşım akıyor hocam
Erenler şahından bir name aldım
Dilim ezber etmiş okuyor hocam...”

Bu mısralar Tahsinili Ahmet’i Bayburtlu Celâli yapan ve yarım asrı geçecek ömrü boyunca daha nicelerini söyleyip, bir asır sonra bugün bile gönüllerimizi titretecek şiirlerinin ilkidir.”

İlk deyişin ardından hocanın da köyülülerin de Celâli’nin halini anladığını söyleyen Akdoğan, şöyle devam etti:

“O artık gözü yaşlı bağrı yanık bir aşıktır. Söyler gezer, gezer söyler. Gel zaman git zaman evlenir. Mevla bir oğul da bahşeder ona ama genç yaşında hanımını kaybeder. Hanımını çok seven Celâli, yokluk içinde geçen günlerinin ızdırabına bir de hanımının yokluğu eklenince bir ağıt yakar. Bu ağıtın iki kıtası şöyledir:

“Ev bark etmek için tenli mereği 
Dizip koşmak için tepir eleği 
Şu gavdan yaptığın tecir tereği 
Divân-ı Bâri'ye yadigâr götür 

De ki Kadir Mevlâ'm bize ilişme 
Dünyâda sızıyan çıbanı deşme 
Celâli Babadan sorup söyleşme 
Bu dertli çobandan bir selâm götür...”

Celâli Baba’nın bölgenin namlı aşıklarından Narmanlı Sümmani ile mektuplaşmalarını ve atışmalarına da değinen Akdoğan, konuşmasını şöyle tamamladı:

“Daha sonraki yıllardaki çocuğunu kayınvalidesine emanet ederek yollara düşer Celâli. ‘Aşığa Bağdat sorulmaz’ misali Erzurum, Erzincan, Elazığ civarlarında dolaştığı söylenir. Kendi gibi aşıklar bulup halinden anlayanlarla hasbihal etti. Yüreğindeki ateşel söyledi, gezdi. Destanalar söyledi. Kâh güzellere kâh yemeklere. Şiirler yazdı. Kâh mertlere, kâh namertlere. Ağıtlar yaktı. Kâh hanımına, evladına, kâh memeleketine.. Ve 65 yılın ardından dünyasını değişti. Rahmetle anıyoruz.”

Kültür sohbetleri Bayburtlu şairlerin söylediği şiirler ve koro halinde söylenen Bayburt türküleri ile son buldu.

Anahtar Kelimeler:
BAYDERCelali Baba
Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.
Avatar
BAHATTİN ODABAŞI 7 yıl önce

bir konuyu düzeltmek istiyorum. Celali Baba henüz Ahmet iken Ozansu(Tahsini) köyü ile Pınarcık köyü sınırında bulunan çeşmede hayvanlarını sulayıp dinlendirirken kendisi de uyuya kalmış ve gördükleri üzerine sürüsünü köye getirmiştir. bu durumu gören köylüler Ahmetten birşey anlamayınca köyün imamını getirip onun durumunu öğrenmeye çalışmışlardır.
bunun üzerine;
Bir peri aşkından divane oldum,
Çağladı gözyaşım akıyor hocam.
Erenler şahından bir name aldım,
Dilim ezber etmiş okuyor hocam...” bu beyitleri okumuştur. kendisine Celali Baba mahlası da rüyada gördüğü ve kendi deyimiyle "erenler şahı" takıyor. teşekkür ediyorum. böylesine güzel konularda çalışmalar yapanlara....